In het kader van het Horizon Europe-programma staat de call HORIZON-CL5-2023-D4-02-05: Supporting the creation of an accessible and inclusive built environment (vrij vertaald als De ontwikkeling van een toegankelijke en inclusieve bebouwde omgeving ondersteunen) open met als deadline 5 september 2023. De oproep werd gelanceerd in het kader van het Built4People Partnership. Met die oproep wil de Europese Commissie een stedelijke context ondersteunen die gebouwd is volgens het concept van ontwerp voor iedereen (design for all) en waarin duurzaamheid centraal staat. De oproep richt zich op verschillende facetten van de stad: niet enkel op gebouwen maar ook op multimodale hubs en gebruiksinfrastructuur.
De afdeling Stadsontwikkeling/Communicatie en Participatie/Slim naar Antwerpen werd gevraagd om deel te nemen als pilootstad aan projectvoorstel MAINLAND, gecoördineerd door het Italiaanse consultancybedrijf MeMex. MAINLAND stelt drie principes centraal: inclusieve mobiliteit, toegankelijkheid voor iedereen en duurzame buurten. Tijdens het project zal er in verschillende pilootsteden gewerkt worden aan een betere bebouwde omgeving volgens die drie principes.
Naast de stad Antwerpen zullen er ook pilootprojecten opgezet worden in Vittoria Gasteiz en Athene. Naast de steden zijn er verschillende kennisinstellingen en universiteiten partner, zoals Universidade da Beira Interior (Covilhã), Universita degli Studi di Roma la Sapienza (Rome) en Impact Hubs Lab (Athene).
Voor de stad Antwerpen is Linkeroever als het werkgebied voor dit projectvoorstel gekozen. Linkeroever kende een sterke groei in een periode waarin auto en bus centraal stonden. Intussen worden bezoekers aangespoord om hun wagens in de Park & Ride aan de rand van Linkeroever te parkeren en andere vervoersmiddelen te gebruiken in de stad. Dat biedt interessante mogelijkheden om te werken aan een toegankelijk openbaar vervoer.
Voor het pilootproject zal de stad Antwerpen onder andere:
Als het projectvoorstel wordt goedgekeurd voor subsidiëring, zal het van start gaan in het voorjaar van 2024 en 48 maanden duren.
Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
MAINLAND biedt de stad Antwerpen de kans om aan verschillende doelstellingen uit het bestuursakkoord en bestaande plannen rond mobiliteit te werken. Het projectvoorstel versterkt de ambities in het Klimaatplan 2030 en de plannen van de stad voor Linkeroever als deel van de Horizon Europe-Missie klimaatneutrale en slimme steden 2023 (goedgekeurd op het college op 28 oktober 2022, jaarnummer 8694). MAINLAND zal de verbinding tussen Linkeroever en het stadscentrum verbeteren, een ambitie uit het Mobiliteitsplan en het Strategisch Ruimteplan, dat momenteel in opmaak is. Een verbeterde verbinding met de havenbuurt past in de werkgeversaanpak van Stadsontwikkeling/Slim naar Antwerpen om werkgevers mee te laten nadenken over duurzame mobiliteitsopties voor hun werknemers. Daarmee bouwt het project verder op het Horizon2020-project PIONEERS (goedgekeurd op 22 januari 2021, jaarnummer 521). Met de doelstelling om het openbare vervoer op Linkeroever beter toegankelijk te maken voor alle reizigers, draagt het projectvoorstel bij aan de inspanningen die de stad Antwerpen al levert op vlak van toegankelijkheid, onder andere met de richtlijnen rond wayfinding in multimodale hubs (goedgekeurd op 10 maart 2023, jaarnummer 1486).
Het budget is nog niet definitief maar zal in totaal maximum 5 miljoen euro bedragen. Het aandeel voor de stad Antwerpen wordt geschat op 600.000,00 à 800.000,00 euro, goed voor de inzet van 1,5 VTE gedurende de looptijd van het project. Horizon Europe financiert 100%; er moet geen stedelijke cofinanciering worden voorzien. Het project zal uitgevoerd worden met bestaand personeel.
Als het project wordt geselecteerd voor subsidiëring door de Europese Commissie, zal de deelname aan het project met het goedgekeurde projectbudget opnieuw worden voorgelegd aan het college, samen met de subsidie- en consortiumovereenkomst. Op dat moment zullen ook de boekingsadressen voor de verrekening van de uitgaven en ontvangsten en de subsidiefiche voor dit project worden opgenomen.
Het college keurt de deelname aan Horizon Europe-projectvoorstel MAINLAND goed.