2023_CBS_04551 - Selectieleidraad GAC_2023_02717 (SWOU12382) - Ontwerp en uitvoeringsdossier publieke ruimte Koningin Astridplein Antwerpen - Selectieleidraad en procedure - Goedkeuring

Situering van het projectgebied 

Het Koningin Astridplein is een historisch belangrijke, strategisch gelegen en veel bevraagde open ruimte in het centrum van Antwerpen. Samen met het Centraal Station vormt dit plein één van de belangrijkste ontvangstlocaties van de stad. Het plein vormt een connectie met andere delen van de stad door de aanwezigheid van verschillende vervoersmodi en dit zowel boven- als ondergronds. De ondergrond van het Koningin Astridplein voorziet in een ondergrondse parking voor personenwagens, deelwagens en fietsenparking. Het vormt tevens de link tussen het centraal station en de premetro (stations Astrid en Diamant). Bovengronds bestaat het vervoersnetwerk uit deelmobiliteit (deelsteps en fietsen) en openbaar vervoer met de aanwezigheid van 3 tramlijnen rond en op het plein.  

Het gebruik en de beleving van het plein worden mee bepaald door enkele markante gebouwen en trekpleisters die de afbakening van het plein bepalen. De beeldkwaliteit van het plein wordt naast het Centraal Station onder meer bepaald door de Zoo, de Elisabethzaal en het hotel Radisson Blue. Dit  zijn sterke commerciële aantrekkingspolen die samen met de horeca op het plein en de bredere stationswijk het gebruik van het plein mee bepalen. Ook voor hen is toegankelijkheid en mobiliteit belangrijk. Denk maar aan toeristenbussen, taxi’s etc... en vergeet daarbij de internationale lange afstandsbussen.

Het Koningin Astridplein vormt ook de start van de Via Sinjoor: de autoluwe wandeling van Centraal station tot Scheldekaaien bevat een netwerk van straten en pleinen die zich in het historisch binnenstedelijk weefsel situeert. Onderstaand plan duidt ook enkele belangrijke schakelplekken langsheen dit netwerk. Dit binnenstedelijk weefsel wordt bepaald door verschillende historische bebouwing, culturele voorzieningen, monumenten en musea en commerciële voorzieningen (winkels en horeca).  

Bovenstaande situering toont meteen het belang van het Koningin Astridplein als stedelijk, multifunctioneel plein waar verscheidene stromen en dynamieken samenkomen en vertrekken. 

Knelpunten Koningin Astridplein 

Het Koningin Astridplein is een belangrijk mobiliteitsknooppunt en kent in zijn huidige vorm verschillende knelpunten. Het gebied functioneert suboptimaal als mobiliteitsknooppunt door de versnippering van mobiliteitsfuncties: de infrastructuur (tramsporen, busperrons, ingang tot ondergrondse (fiets)parking en taxistandplaatsen) is uitgestrooid aanwezig over het gehele plein en verscheidene modi kennen geen duidelijke locatie (bovengrondse fietsenstalling, ongestructureerde deelmobiliteit op het plein). De kwaliteitsvolle verblijfsruimte staat hierdoor onder druk waardoor het plein, en bij uitbreiding de markante gebouwen op het plein, de uitstraling en allure missen die ze toebehoren.  

In de onderbouw bevinden zich de ondergrondse fietsenstalling en autoparking, die tevens de verbinding maken met de perrons van de (pre-)metrohaltes Diamant en Astrid. De fietsenparking en autoparking bevinden zich in 1 ondergronds gebouw. Deze fietsenstalling werd eenmaal structureel uitgebreid en al enkele keren geherstructureerd om een antwoord te bieden aan de stijgende vraag naar fietsenstallingen. De huidige fietsenstalling is niet bewaakt en kan  de vraag naar veilig stallen van dure en buitenmaatse fietsen niet beantwoorden. Daarnaast wordt er systematisch gezocht naar ruimte voor nieuwe (deel-) mobiliteitsmodi op en onder het Astridplein. Deze evoluties vragen een herorganisatie van de ruimte en functionaliteiten van de verschillende mobiliteitsmodi in onder- en bovengrond.  

De bestaande connecties tussen onder- en bovengrond voor auto’s, fietsers en voetgangers dienen herbekeken te worden in kader van het groter geheel. Het plein is als mobiliteitsschakel onderdeel van een ruimere stationsomgeving. Het mobiliteitsprogramma kan hiervan niet los gezien worden, en vraagt optimalisaties, aanpassingen.

De noden die vandaag in de buurt leven werden in september 2022 gecapteerd tijdens een digitale bevraging. Hieruit bleek de nood aan een kwaliteitsvolle publieke ruimte, waar plaats is voor extra vergroening. Het plein wordt als ongestructureerd ervaren waarbij de sociale veiligheid niet steeds gegarandeerd wordt. Deze laatste problematiek is ook cijfermatig een reële vaststelling. De gekende grootstedelijke fenomenen in een stationsomgeving zijn ook hier gekend, waarbij wildplassen en openbare dronkenschap twee courante voorbeelden zijn. De stad zet reeds sterk in op preventie en handhaving, doch blijft dit een extra ontwerpparameter voor de komende heraanleg.

Door de complexiteit van het project overstijgt dit de opgave als loutere infrastructuuropdracht. Er wordt een multidisciplinair ontwerpteam gevraagd waarbij tevens expertise in het kader van het complexe mobiliteitsverhaal, bouwtechnische expertise als socio-culturele inzichten aanwezig zijn. In deze opdracht wordt een multidisciplinair team aangesteld voor het ontwerp en uitvoeringsdossier publieke ruimte voor het Koningin Astridplein. 

In toepassing van artikel 38, §1, eerste lid, 1°, b) van de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten, zal deze opdracht gegund worden bij mededingingsprocedure met onderhandeling omdat ze ontwerp- of innovatieve oplossingen bevat.

Overeenkomstig en binnen de grenzen van artikel 71 van de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten legt de aanbestedende overheid aan de kandidaten of inschrijvers selectiecriteria op als voorwaarde voor deelname.

In toepassing van artikel 57 van de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten, kan de aanbestedende overheid – wanneer ze de noodzaak daartoe aantoont – een opdracht plaatsen die één of meer vaste gedeelten en één of meer voorwaardelijke gedeelten omvat. Hoewel de sluiting van de opdracht betrekking heeft op de volledige opdracht, is de aanbestedende overheid enkel gebonden door de vaste gedeelten. De uitvoering van de voorwaardelijke gedeelten is afhankelijk van een beslissing van de aanbestedende overheid die aan de opdrachtnemer wordt meegedeeld overeenkomstig de in de opdrachtdocumenten bepaalde modaliteiten. De uitvoering van het voorwaardelijk gedeelte mag de algemene aard van de opdracht niet wijzigen.

Artikel 56, §3, 5° van het Decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017 stelt dat het college bevoegd is voor de vaststelling van de plaatsingsprocedure en de voorwaarden van overheidsopdrachten als het gaat om een opdracht die past binnen het begrip dagelijks bestuur.

Met de gemeenteraadsbeslissing van 24 juni 2019 (jaarnummer 00458) werd bepaald dat aan de gemeenteraad per kwartaal kennis wordt gegeven van alle opdrachten op het investeringsbudget waarvoor het geraamde bedrag (excl. btw) de drempel voor de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking overschrijdt.

Kwalitatieve selectie

De selectiecriteria:

1. Samenstelling, vakbekwaamheid en relevante ervaring van het team (50 punten)

1.A. Om de bekwaamheid van het team aan te tonen, bezorgt de kandidaat een verklarende nota over de teamsamenstelling en rolverdeling welke maximaal 1 bladzijde A4 omvat, aangevuld met een organogram op een afzonderlijke bladzijde. De nota verduidelijkt de samenstelling en toegevoegde waarde van het onderzoeks- en ontwerpteam in functie van voorliggende opdracht. 

1.B. Om de bekwaamheid van elk van de teamleden aan te tonen, bezorgt de kandidaat voor elk teamlid een curriculum vitae met vermelding van behaald diploma, aantal jaar relevante ervaring en 3relevante referenties uitgevoerd door het teamlid, met verduidelijking van hun aandeel en rol in het team.

2. 3 tot 5 referentieprojecten in het kader van de algemene ontwerpmatige deskundigheid met betrekking tot de ontwerpopdracht (50 punten)

De kandidaat toont zijn competenties en vakbekwaamheid (ontwerpkwaliteiten, relevante ervaring, geïntegreerde werking, technische kennis, participatie, …) aan voor de ontwerpopdracht, aan de hand van minimum 3 en maximum 5 relevante referentieopdrachten, waarvan twee voorlopig opgeleverd zijn van 1 januari 2013 tot heden. Het studieteam toont aan waarom de referentie relevant is voor de voorliggende opdracht. De uitvoering van de beschreven referentie is hierbij vergelijkbaar met (minstens één van de deelaspecten van) de opdracht opgenomen in voorliggend project.
Waarbij:

• Minimaal 1 referentie toont aan dat het team in staat is om een ontwerp publieke ruimte op te maken en uit te werken binnen een bestaande, historische context in relatie tot een erfgoedwaardige bebouwde omgeving rekening houdend met de hedendaagse opgaven omtrent klimaat robuust ontwerpen;
• Minimaal 1 referentie toont aan dat het team in staat is om een ontwerp publieke ruimte op te maken en uit te werken binnen een bestaande context en rekening houdend met de hedendaagse opgaven ((deel)mobiliteit en complexe infrastructuur);
• Minimaal 1 referentie toont aan dat het team in staat is om een complex multimodaal knooppunt te ontwerpen met aandacht voor de aantrekkingspolen en de vlotte, snelle overstapbaarheid naar verschillende vervoersmodi.
• Minimaal 1 referentie toont aan dat het team in het verleden bewoners, grondeigenaars, ondernemers, bezoekers,... op een kwalitatieve manier wist te betrekken in het proces met een gedragen ontwerp als resultaat.
• Minimaal 2 referenties tonen de deskundigheid met betrekking tot opmaak van uitvoerings- en aanbestedingsdossiers aan voor complexe ontwerpopdrachten;
• Minimaal 2 referenties van uitgevoerde projecten met een complexe infrastructuur en een uitvoeringsbudget vanaf € 10.000.000 (excl. btw).

Meer details betreffende de selectiecriteria zijn uitgewerkt in de selectieleidraad in bijlage.

Beoordeling

Een beoordelingscommissie, voorgezeten door de Antwerpse stadsbouwmeester, zal de voorstellen evalueren en maakt zij inzichtelijk maken in welke mate ze bijdragen aan de drie uitdagingen (vervoersknoop, verblijfskwaliteit, klimaatbestendigheid). 

De beoordelingscommissie bestaat uit:

• Afgevaardigden van de stedelijke diensten (directeur, teamleider of vervanger): Mobiliteit, MPA, Publieke Ruimte, Strategische Projecten Publieke Ruimte, Onroerend Erfgoed, ...
•  Vertegenwoordigers van openbaar vervoerbedrijven: De Lijn, NMBS, ...
• Externe deskundigen: mobiliteitsknopen, stabiliteit technisch ontwerp, landschappelijk ontwerp, ...
• Belangrijke gebruikers van het plein: vertegenwoordigers van KMDA (Zoo & Elisabethzaal), de hotelsector,…

De leden van de beoordelingscommissie ontvangen geen vergoeding voor de geleverde prestaties.

Het voor deze opdracht vereist budget is voorzien op SUB_NR/INTERN/5153000000/224/2LMS030101M01516/2SA020200/2400 en 2500.

De budgetten voor het met deze opdracht samenhangend uitvoeringsdossier zullen voorzien worden bij de volgende legislatuur. Vandaar dat in deze opdracht het onderdeel van het opstellen en opvolgen van het uitvoeringsdossier als voorwaardelijk deel werd opgenomen.

De wedstrijdvergoeding van de gegunde partij wordt mee voorzien op investeringskredieten. De wedstrijdvergoedingen van de niet-gegunde partijen (maximaal 3 en dus 120.000,00 EUR) dienen echter voorzien te worden op exploitatiekredieten.

Daartoe wordt voor de wedstrijdvergoedingen bij AMJP7 120.000 EUR voorzien op 2LMS030101M01516/5153000000/613/2400/SUB_NR/INTERN/2SA020200. Dit wordt voorzien vanuit het projectbudget: 2LMS030101M01516/5153000000/224/2400/SUB_NR/INTERN/2SA020200.