2023_CBS_06427 - Herdenking Tweede Wereldoorlog. Namenmonument - Rapportering namenonderzoek. Uitgangspunten tekstuele lagen - Goedkeuring

Op 22 april 2022 (jaarnummer 3169) keurde het college het schetsontwerp goed voor de ontwikkeling van de Loodswezensite en het geïntegreerd namenmonument ter herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.

Het namenmonument zal voor het grote publiek ontsloten worden aan de hand van tekstuele lagen die mee geïntegreerd worden op/rond het monument. In totaal zijn er vier soorten tekstuele lagen die allemaal een verschillende functie hebben:

• Een informatieve tekst: deze tekst zal op het fysieke monument worden aangebracht op een manier die een maximale ontsluiting van het monument garandeert. Het doel van deze tekst is om aan de bezoeker van het namenmonument de nodige informatie mee te delen zodat zij/hij weet hoe het monument gelezen en geïnterpreteerd moet worden, de oriëntatie op de site vergemakkelijkt en dat er een fysieke link (vb. QR-code) met de digitale laag wordt opgenomen. De exacte plaatsing van deze tekst wordt door de ontwerpers (Bureau Bas Smets) verder uitgewerkt. Enkele zaken die zeker in de informatieve tekst worden opgenomen:
  
  1. een opsomming van de verschillende opgenomen slachtoffergroepen;
  2. informatie over de keuzes m.b.t. de slachtoffergroepen. Vb. tijdsafbakening (dit kan mogelijk ook mee in de diepte op de digitale laag worden uitgewerkt, dit is namelijk afhankelijk van de ruimte die er aanwezig is);
  3. uitleg over de symboliek van de kleuren van de stenen op het monument;
  4. een overzichtskaart met uitleg/wayfinding van het namenmonument;
  5. QR met link naar digitale namenmonument;
  6. mogelijk ook een boodschap namens het stadsbestuur over het herdenkingsbeleid.

• Een empathische tekst: deze zal ook fysiek op het monument aangebracht worden en vormelijk/architecturaal uitgewerkt worden als een integraal onderdeel van het monument. De tekst wordt op de meest noordelijke muur geplaatst en fungeert als een ‘vijfde slachtoffergroep’. De empathische tekst bestaat uit twee delen:
  
  1. Historische quote van een Antwerpse overlevende als een soort 'call to action': een duidelijke boodschap aan het publiek over het belang en de waarde van herinneren;
  2. een tekst waar het concept van 'breder slachtofferschap' centraal staat. Hier wordt ruim aandacht geschonken aan groepen die niet met naam op de herinneringsmuren staan maar die we wel met dit monument willen herdenken en (h)erkennen. In eerste plaats de vele slachtoffers die de oorlog wel overleefd hebben, maar ook andere niet-dodelijke slachtoffers die onder de oorlog te lijden hebben gehad. De tekst wil tevens ook tot reflectie aanzetten en de 'universaliteit' van, en tussen, slachtoffergroepen benadrukken.
  
  
• De namen van de slachtoffers: deze worden aangebracht op de vijf muren van de vliettuinen, per slachtoffergroep.
  
  
• Het digitale namenmonument: vult het ‘fysieke monument’ verder aan en verdiept het. Het zal bestaan uit een website en een app. De digitale laag bestaat tevens uit een database met extra informatie over de namen op het fysieke monument die de gebruiker toelaat om op een toegankelijke manier een naam op het fysieke monument te kunnen vinden. Verder kan het ook een concrete herdenkingsfunctie hebben, waar mensen online slachtoffers kunnen herdenken. Het finale concept wordt verder uitgewerkt.

  
  

De formulering van de informatieve én de empathische tekst werd afgestemd met vertegenwoordigers van verschillende slachtoffergroepen en met de wetenschappelijke adviesraad voor de herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te Antwerpen. Met dezelfde adviesraad werden ook een aantal methodologische kwesties in verband met het namenonderzoek afgestemd. Voor een goede leesbaarheid zijn deze beslissingen in het rapport in bijlage in het blauw aangeduid.