2023_CBS_08160 - Advies aan team Omgevingseffecten in het kader van een aanvraag voor een omgevingsvergunning. Gunstig advies - OMV_2023090420. Uitbreidingstraat 325-331. District Berchem - Goedkeuring

1. Situering

Voorliggend project maakt deel uit van het masterplan Mariahof. Dit masterplan heeft betrekking op twee sites, namelijk de noordelijke site van het Sint-Maria Gasthuis en de zuidelijke gebouwen van Connectimmo (voorheen Proximus/Belgacom) en Bpost. De scope van voorliggend project is enkel de zuidelijke zijde van deze ontwikkeling, namelijk de kantoren van Alides en Cores Development.

2. Onderwerp MER

Alides en Cores Development wensen een kantoorsite te ontwikkelen op de terreinen ter hoogte van de Uitbreidingsstraat en Binnensingel te Berchem (Antwerpen). Het betreft een kantoorontwikkeling van 29.462 m². Het project bestaat uit drie kantoorvolumes met maximaal 8 bouwlagen, waaronder zich een ondergrondse parking bevindt die de drie volumes verbindt. Ook wordt de Uitbreidingsstraat ter hoogte van de kantoorgebouwen heraangelegd.

3. Toetsing MER-plicht

Overeenkomstig het Besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage en de recente wijzigingen ervan (MER-besluit) zijn de activiteiten uit voorliggend dossier m.e.r.-plichtig, meer bepaald onder:

• rubriek 10 b) van bijlage II of stadsontwikkelingsprojecten, met inbegrip van de bouw van winkelcentra en parkeerterreinen
  - met betrekking tot de bouw van 1.000 of meer woongelegenheden, of
  - met een bruto-oppervlakte van 5.000 m² handelsruimte of meer, of
  - met een verkeersgenererende werking van pieken van 1.000 of meer personenequivalenten per tijdsblok van 2 uur.

Daarnaast is als gevolg van de bemaling ook volgende rubriek van toepassing:

• Bijlage III.10 Infrastructuurprojecten j) of werken voor het onttrekken of kunstmatig aanvullen van grondwater. In het kader van voorliggend project is een bemalingsstudie uitgevoerd. Hieruit blijkt dat de bemaling uitgevoerd zal worden binnen waterkerende wanden. Het totale bemalingsdebiet wordt gelimiteerd tot 10 m³/uur. Het totale jaardebiet bedraagt 45.045 m³. De bemaling dient voor een jaar aangehouden te worden.

Tenslotte wordt ook geothermie voorzien met boringen tot 150 m-mv, zodat ook volgende rubriek van toepassing is:

• Bijlage III.2 Extractieve bedrijven c) diepboringen, voor zover ze geen betrekking hebben op de verwachte effecten op het leefmilieu die verband houden met de bescherming tegen ioniserende straling, met name: geothermische boringen, boringen in verband met de opslag van kernafval, boringen voor watervoorziening, met uitzondering van boringen voor het onderzoek naar de stabiliteit van de grond.

De categorie voor stadsontwikkelingsprojecten behoort tot de bijlage II-projecten. Dit wil zeggen dat deze projecten MER-plichtig zijn, maar dat voor deze projecten een gemotiveerd verzoek tot ontheffing van de MER-plicht kan worden ingediend, volgens artikel 4.3.2 §2 en §3 van het decreet. De initiatiefnemer verkiest echter om meteen een project-MER te laten opmaken. Op deze wijze kunnen eventuele effecten ten gevolge van het project gemilderd worden door opname van maatregelen in het project, waarbij deze dan ook direct in de omgevingsvergunningsaanvraag gekaderd kunnen worden.

4. Uitwerking advies

a. Beschrijving  van de referentiesituatie en de geplande situatie

Referentiesituatie

De referentiesituatie is de situatie ten opzichte van dewelke de effecten worden beoordeeld. Het betreft de toestand van het studiegebied waarnaar gerefereerd wordt in het kader van de effectvoorspelling. In dit geval betreft het de bestaande situatie zonder uitvoering van het project.

Geplande situatie

Het project bestaat uit drie kantoorvolumes met maximaal 8 bouwlagen, waaronder zich een ondergrondse parking bevindt die de drie kantoorvolumes verbindt. De plint van de drie gebouwen bestaat uit 4 bouwlagen, aansluitend op het bestaande weefsel van Oud-Berchem. Een hoogteaccent tot 8 bouwlagen wordt op elk van de drie volumes voorzien. De gebouwen zullen gelegen zijn ter hoogte van de huisnummers 331 en 325 op de Uitbreidingstraat, met start aan De Villegaspark en eindigen met de as van de Meibloemstraat.
Daarnaast wordt ter hoogte van het masterplan Mariahof de Uitbreidingstraat heraangelegd. Ook wordt een deel van de terreinen ingericht en overgedragen als parkzone met aandacht voor vergroening, water en doorwaadbaarheid van het domein. Tenslotte wordt er een nieuwe aftakking aan de Singel voorzien.

Uitvoeringsalternatieven

Geen

b. Ingreep-effect analyse/milieudisciplines

De ingreep-effectanalyse geeft per discipline een overzicht van de potentiële ingreep-effectrelaties. Deze analyse bepaalt in welke mate een discipline nader onderzoek vereist in het Project-MER. Onderstaand advies heeft betrekking op de disciplines mobiliteit, geluid en trillingen en mens. De overige disciplines worden niet geadviseerd door stad Antwerpen.

Mens – Mobiliteit

Voor de bereikbaarheid van de voetgangers en fietsers worden er verschillende verbeteringen voorzien waardoor een beperkt positief effect wordt verwacht. Bij het openbaar vervoer worden er geen significante effecten verwacht. Wat betreft het gemotoriseerd verkeer blijkt uit de gedetailleerde berekeningen dat de toename van de verzadigingsgraden op alle kruispunttakken een neutraal effect (0) heeft. Aangezien de verkeersintensiteiten in de Uitbreidingstraat naar aanleiding van de realisatie van het project niet zullen veranderen, wordt er ook een neutraal effect verwacht op vlak van de oversteekbaarheid. Aangezien de herinrichting van de Uitbreidingstraat gepaard gaat met een versmalling van de wegbreedte wordt specifiek voor dit segment wel een beperkt positief effect verwacht op de oversteekbaarheid. De realisatie van een nieuwe ontsluitingsweg zorgt voor een bijkomend potentieel conflictpunt voor het fietsverkeer langs de Singel. Ondanks de getroffen maatregelen om ter hoogte van de nieuwe kruising de fietsers maximaal in beeld te brengen, wordt de impact op de verkeersveiligheid als beperkt negatief (-1) beoordeeld. Binnen het project worden voldoende parkeerplaatsen en fietsenstallingen voorzien om de totale parkeerbehoefte op eigen terrein op te vangen. Bijkomend worden er binnen het project 25 vaste parkeerplaatsen voorzien die gebruikt kunnen worden door omwonenden. Daarnaast wordt de parking ook buiten de kantooruren opengesteld zodat ze gebruikt kunnen worden door omwonenden. Hierdoor kan de parkeerdruk op de omliggende woonstraten afnemen. Hierdoor wordt het effect op vlak van parkeren beoordeeld als beperkt positief (+1). Gelet op de te verwachten effecten zijn er geen milderende maatregelen noodzakelijk.

Stad Antwerpen merkt op dat voor het gemotoriseerd verkeer het niet geheel duidelijk is of de nieuwe ontsluitingsweg op de singel voor minder of juist meer hinder zal zorgen. Voor het overige onderschrijft de stad de conclusies van het MER, discipline Mobiliteit en sluit zich hierbij aan.

Geluid en trillingen

Het verkeersgeluid ten gevolge van het project zal slechts een beperkte impact hebben op het geluidsklimaat in de omgeving, Er worden geen aanzienlijke effecten verwacht ten aanzien van de discipline Geluid. Er worden dan ook geen milderende maatregelen en/of aanbevelingen voorgesteld.

Van de technische installaties is geweten dat deze centraal op het dak zullen geplaatst worden. Lokalen voor nutsvoorzieningen bevinden zich in de kelder op niveau -1 aan de zijde van de Uitbreidingstraat. Rond de kernen worden er in de parking ook nog technische ruimten voorzien. Gezien de plaatsing wordt hier geen relevante geluidsbijdrage naar de omgeving verwacht. Uit de gekende gegevens van de geluidsproducerende installaties (warmtepompen, transformator, luchtgroep) is gebleken dat deze voldoen aan de geluidseisen voor een nieuwe inrichting. Aangezien het geluid van de ingedeelde nieuwe inrichting steeds dient te voldoen aan de geluidseisen, zal de eindscore 0 of -1 bedragen voor alle evaluatiepunten (geluidsklimaat ter hoogte van de dichtstbij zijnde bewoning).

Er kan worden geconcludeerd dat er zowel ten gevolge van de aanlegfase als van de exploitatie van het project geen aanzienlijke negatieve effecten aan het geluidsklimaat verwacht worden.

Stad Antwerpen onderschrijft de conclusies van het MER, disciplines geluid en trillingen en sluit zich hierbij aan.

Mens (ruimtelijke aspecten en gezondheid)

Er kan gesteld worden dat het kantoorproject past in de ruimere ruimtelijke context en draagkracht van de omgeving. Het projectgebied is namelijk conform het gewestplan. Het effect wordt neutraal beoordeeld (0). Ten gevolge van het projectvoornemen zullen de bestaande verouderde gebouwen afgebroken worden en zullen moderne kwaliteitsvolle gebouwen geplaatst worden. De bestaande kantoorfunctie blijft behouden. Het effect wordt beperkt positief beoordeeld (+1).

De aanlegfase heeft in principe een negatieve impact qua visuele beleving. Het effect wordt verwaarloosbaar tot hooguit beperkt negatief beoordeeld (0/-1). In de exploitatiefase wordt een kwalitatieve inrichting van het projectgebied verwacht, met een groene parkzone in de noordoostelijke spie. Anderzijds zullen de drie kantoorgebouwen schaduw creëren in de omgeving. Deze schaduw zal echter voornamelijk vallen op het woonzorgcentrum dat tot het masterplan behoort. Het aantal ‘getroffen’ woningen door schaduw eerder beperkt is in aantal en tijdsduur, waarbij het aantal tuinen die schaduw ondervinden niet toeneemt. Globaal worden effecten verwaarloosbaar tot hooguit beperkt negatief ingeschat (0/-1).

Stad Antwerpen merkt op dat uit de bijgevoegde bezonningstudie van 23 juni 2023 (bijlage 7 van MER) blijkt dat de impact zich hoofdzakelijk op het plein situeert voor metingen uitgevoerd in de maand maart. Ook de eerste woningen in de Anjelierstraat zullen onder andere door hun noordoostoriëntatie nog minder zon ontvangen. Dit geldt ook voor de noordoostgevel van de vleugel van het woonzorgcentrum. Uit de modellering bleek dat de nieuwe blokken meer dan 20% meer schaduw zullen werpen op de gevels en het dak van de hoekwoning met de Anjelierstraat en op enkele stukken van de gevel van het woonzorgcentrum. Indien de berekeningen doorgetrokken worden naar de wintermaanden (worstcasescenario) zal dat percentage vermoedelijk veel hoger liggen (wanneer de zon laag staat). Gelet op de invloed van daglicht op het welzijn, kan de vraag gesteld worden of de effecten van dergelijke percentages als verwaarloosbaar beschouwd kunnen worden.

Voor het overige sluit stad Antwerpen zich aan bij de conclusies van de MER-deskundige.

Conclusie

De diverse disciplines werden voldoende uitgewerkt. Uit de voorlopige conclusies blijkt dat geen aanzienlijke effecten worden verwacht. Wat betreft de bemaling in de vergunningsaanvraag is de keuze voor een gesloten bouwkuip van die aard dat ook hier de effecten beperkt blijven.