2023_CBS_08272 - Extern patrimonium. Sociale Dienstverlening. Sint-Carolus Borromeuspastorij, Hendrik Conscienceplein 6, 2000 Antwerpen - Herbestemming en renovatie. Fase 1 schetsontwerp. Vastlegging krediet - Goedkeuring

Op 26 maart 2021 (jaarnummer 2448) keurde het college de gunning van de opdracht en de projectdefinitie goed voor de herbestemming en renovatie van de Sint-Carolus Borromeuspastorij, Hendrik Conscienceplein 6, 2000 Antwerpen, aan Karuur Architecten bv, Lange Van Bloerstraat 80 bus 6, 2060 Antwerpen met ondernemingsnummer 0814.788.815.

Omschrijving opdracht
Het voorwerp van de deelopdracht betreft de volledige architectuuropdracht voor de herbestemming en renovatie van de Sint-Carolus Borromeuspastorij, Hendrik Conscienceplein 6, 2000 Antwerpen. De Sint-Carolus Borromeuspastorij is een beschermd monument en wordt herbestemd tot semi-publieke ontmoetingsruimte met tuin en woonfunctie met terras.

Conform artikel 10 van de wet inzake overheidsopdrachten van 17 juni 2016 voorziet de wet geen belemmering voor de herziening van een prijzen op voorwaarden dat de opdrachtdocumenten in een duidelijke, nauwkeurige en ondubbelzinnige prijsherzieningsclausule voorziet. 

Conform de architectenovereenkomst artikel 9.4. Indexering ereloon

Het forfaitaire bedrag is vast en onveranderlijk gedurende 2 jaar. Vanaf het derde jaar na de gunning van de opdracht wordt dit bedrag jaarlijks geïndexeerd. Deze indexering geldt slechts voor het nog vorderbaar bedrag.

Herzieningsformule:

Geïndexeerd bedrag vorderbaar = basisbedrag vorderbaar x GI1 / GI2

· GI 1 = de gezondheidsindex van de maand die voorafgaat aan de verjaardag gunning van de deelopdracht

· GI 2 = de gezondheidsindex van de maand die voorafgaat aan de gunning van de deelopdracht.

Artikel 56 §3, 4° van het Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017 stelt dat het college van burgemeester en schepenen bevoegd is voor het voeren van de plaatsingsprocedure, de gunning en de uitvoering van overheidsopdrachten.

Vooreerst werd fase 1 van de opdracht, het schetsontwerp, inclusief nodige vooronderzoeken (asbestinventarisatie, bijkomend bouwhistorisch onderzoek, bijkomend stabiliteitsonderzoek, materiaal-technisch onderzoek, bijkomende opmeting) gegund.

Aan de hand van de vooronderzoeken werd de bouwgeschiedenis van de Sint-Carolus Borromeuspastorij volledig in beeld gebracht. De verschillende bouwfasen werden onderzocht, in kaart gebracht en er werd een waardenstelling aan de gebouwelementen gekoppeld. De hoofddoelstelling van de globale restauratievisie bestaat er in de aanwezige elementen met erfgoedwaarde te behouden, te herstellen en te valoriseren. Het toekomstige beheer van de pastorij beoogt het behoud, herstel en herwaardering van het erfgoed.

Voor het exterieur wordt de prestigieuze en volledig behouden 17^de-eeuwse voorgevel, inclusief 18^de- en 19^de-eeuwse achtvlakramen en 17^de-eeuwse bedaking als zeer positief beoordeeld. De huidige 20^ste-eeuwe achterbouw verstoort de oorspronkelijke 17^de-eeuwse achtergevel en wordt als negatief beoordeeld.

In het interieur zijn de 18^de-eeuwse kerkmeesterkamer met unieke wandbespanning en de originele 17^de-eeuwse dakstructuur zeer waardevol en behoudenswaardig. De 20^ste-eeuwse verbouwingen worden als storend ervaren. De achterbouw is in slechte bouwfysische staat en er zijn weinig resterende waardevolle interieurelementen. Daarnaast zijn de vloerhoogtes in de loop der jaren aangepast, in de dakstructuur in slechte staat en het geheel een amorfe compositie door de vele aanpassingen en verbouwingen.

Voor de ontwikkeling van een blijvend vitale plek, zijn een aantal gerichte ingrepen bij de renovatie van de Sint-Carolus Borromeuspastorij noodzakelijk. Door flexibiliteit in te bouwen, kan het gebouw op hoog niveau functioneren en inspireren, maar anticipeert het ook op mogelijke nieuwe invullingen. 

1. Uit historisch onderzoek blijkt dat de huidige hoofdtrap niet op de originele plaats staat. Ook is de inkomzone op deze manier zeer besloten. Om de inkom terug de uitstraling te geven die het gebouw verdient, wordt geadviseerd om de trap op deze wijze te vernieuwen dat deze terug op de correcte plaats staat en een monumentale uitstraling krijgt.
2. De achterbouw uit 1912 is in een slechte staat, verstoort de 17^de-eeuwse achtergevel in kalkzandsteen en is in sterk contrast qua stijl en afwerking ten opzichte van de voorbouw. Er wordt om deze redenen geadviseerd voor afbraak van de achterbouw. Plaatsvervangend zal een nieuwbouw opgetrokken worden. De nieuwbouw kan worden voorzien op de locatie van de oorspronkelijke 17^de-eeuwse vleugel.
3. Volgens de huidige EPB-eisen is het voor beschermde monumenten of inventarispanden niet verplicht een doorgedre­ven thermische renovatie te doen. Echter, als we niet of nau­welijks isoleren, dan heeft het ook niet veel zin om duurzame installaties te voorzien. Voor het bestaande hoofdvolume wordt er gekozen voor een thermische renovatie met behoud van de erfgoedkwaliteiten. De nieuwbouwdelen zullen voldoen aan de huidige energienormen.

Bovenstaande uitgangspunten voor de renovatie werden tijdens de uitvoering van het schetsontwerp besproken met de dienst Monumentenzorg van de stad Antwerpen en het agentschap Onroerend Erfgoed. Deze diensten concluderen dat in functie van een duurzame herbestemming enerzijds en een versterking van de erfgoedwaarde van de voorbouw anderzijds, de sloop van de uitbreiding uit 1912 motiveerbaar is, onder de voorwaarde dit kadert binnen een gedragen, vergunbaar en uitvoerbaar ontwerpvoorstel voor het integrale gebouw. De dienst Monumentenzorg vraagt om een visie die uitgaat van maximaal behoud van de bestaande toestand, inclusief later ingebrachte waardevolle elementen. Hierbij zal steeds rekening gehouden moeten worden met een optimalisatie van de stabiliteit van het gebouw.

 Voor de herbestemming werden er verschillende scenario’s uitgewerkt aan de hand van het opgegeven programma (kerkfabriek, ontvangstruimtes, wonen en erfgoedbibliotheek). Al snel werd duidelijk dat het volledige programma niet verenigbaar is op de oppervlakte van de site. De draagkracht van het gebouw laat toe om volgend programma te realiseren.

Ruimtes kerkfabriek en ontvangstruimtes:

• kantoor pastoor/ontvangstruimte;
• vestiaire;
• polyvalente ruimte;
• sanitair inclusief sanitair mindervaliden;
• keuken voor traiteur;
• tuin voor ontvangsten.

Cohousing met drie units met terras:

• drieslaapkamers, elk met afzonderlijke badkamer;
• plaats voor drie thuiskantoren (waarvan twee eventueel gecombineerd);
• leeskamer / logeerkamer;
• gemeenschappelijke woonkamer;
• gemeenschappelijke eetkamer en keuken;
• afzonderlijk toilet op elke verdieping;
• wasplaats;
• terras. 

Daarnaast kan er met de erfgoedbibliotheek bekeken worden of het opportuun is om een verbinding te maken tussen beide gebouwen en of er mogelijkheden zijn voor gedeeld ruimtegebruik in de Sint-Carolus Borromeuspastorij.

De goedkeuring van dit schetsontwerp en de gunning van het voorontwerp op basis van deze uitgangspunten worden voorgelegd aan het college.

Het ereloon voor fase 2, het voorontwerp, bedraagt 10% van het globale ereloon en wordt geraamd op 13.221,25 EUR exclusief btw + 1.972,61 EUR (indexering ereloon 1,14920% cfr. artikel 9.4 van de architectenovereenkomst) + 3.190,71 EUR (21% btw) = 18.384,57 EUR inclusief btw.

Er is voldoende krediet beschikbaar voor fase 2. 

Het ereloon voor de overige fasen bedraagt 80% van het globale ereloon van 132.212,50 EUR = 105.770,00 EUR + 22.211,70 EUR (21% btw) = 127.981,70 EUR inclusief 21% btw. De offerte voor het ereloon voor de bijzondere opdracht, opmaak onderhoudsplan is positief geadviseerd en bedraagt 5.747,50 EUR inclusief 21% btw. Deze uitgave van 133.729,20 EUR inclusief 21% btw, exclusief indexering ereloon wordt mee opgenomen in de meerjarenplan mits goedkeuring budgetopmaak door het college en de gemeenteraad.