2023_DRBO_00028 - Strategisch Ruimteplan Antwerpen - Voorontwerp. Advies - Goedkeuring

Op 19 december 2014 (jaarnummer 13003) keurde het college het evaluatierapport over het strategisch Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (s-RSA) goed; de gemeenteraad nam er op 26 januari 2015 (jaarnummer 37) kennis van.

Op 22 februari 2016 (jaarnummer 109) keurde de gemeenteraad de doorstartnota van het s-RSA, met als titel “We geven de stad van morgen Ruimte” goed. De doorstartnota vormde de eerste fase van het totale vernieuwingsproces van het s-RSA zoals opgenomen in het evaluatierapport. De onderzoeksfase vormde de tweede fase en liep van 2016 tot en met 2018. De resultaten uit deze onderzoeksfase werden gebundeld in een inspiratienota. De derde en laatste fase bevat de effectieve opmaak van het nieuwe Strategische Ruimteplan Antwerpen (SRA).

Op 4 mei 2018 (jaarnummer 4144) keurde het college de Inspiratienota "Ruimte geven aan de stad van morgen" goed.

Op 5 juni 2020 (jaarnummer 4855)  keurde het college de selectieleidraad GAC_2020_01116 voor de opmaak van het SRA goed en keurde eveneens goed dat hiervoor een mededingingsprocedure met onderhandeling werd uitgeschreven met Europese bekendmaking.

Op 23 oktober 2020 (jaarnummer 8843) keurde het college de selectie van kandidaten en het bestek GAC_2020_01116 voor het opmaken van het SRA goed. 

Op 26 maart 2021 (jaarnummer 2493) keurde het college de gunning voor het Strategisch Ruimteplan, op basis van bestek GAC_2020_01116, aan TV BUUR cvba – Rebelgroup Advisory Belgium nv – Sweco Belgium nv, goed.

Op 20 december 2021 (jaarnummer 730) keurde de gemeenteraad de formele start van het planproces voor het SRA goed. 

Op 14 januari 2022 (jaarnummer 322) keurde het college de conceptnota voor het SRA en de kennisgevingsnota van het plan-MER voor het SRA goed.

Op 10 maart 2023 (jaarnummer 1175) keurde het college het voorontwerp SRA goed.

Artikels 2.1.11, 2.1.12 en 2.1.13 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, die de procedure voor de opmaak van een gemeentelijk beleidsplan ruimte vastleggen.

Artikel 138 van het Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017:              

Naast de beslissingsbevoegdheden waarover de districtsraad beschikt op grond van dit decreet, heeft de districtsraad een algemene adviesbevoegdheid voor alle aangelegenheden die betrekking hebben op het district. De districtsraad kan bij reglement die algemene adviesbevoegdheid of delen ervan overdragen aan het districtscollege.

Begin 2022 werden de conceptnota en de kennisgevingsnota van het plan-MER voor het SRA goedgekeurd. De conceptnota bevat de krijtlijnen van het toekomstig ruimtelijk beleid dat Antwerpen wil vastleggen in het SRA. 

De drie stedelijke lagen Levendige Woonstad, Veerkrachtig Landschap en Slimme Netwerkstad uit de Inspiratienota "Ruimte geven aan de stad van morgen" werden in de conceptnota verder uitgewerkt. De centrale ambitie van de conceptnota is om de meest leefbare stad te zijn met een hoge levenskwaliteit. 

De conceptnota bevat de strategische visie met een tijdshorizon tot 2040. Ook werd een blik op twee beleidskaders gegeven: een onderzoek naar het ruimtelijk instrumentarium ter uitvoering van het SRA  en een onderzoek over de stedelijke ruimte rond het Albertkanaal. 

Gedurende 2022 werd de conceptnota verder uitgewerkt in een voorontwerp SRA. 

Inhoud van het voorontwerp SRA
De grote inhoudelijke lijnen die in de conceptnota werden uitgezet, bleven behouden in het voorontwerp, maar werden aangevuld en aangepast op basis van de adviesronde begin 2022 en bijkomend onderzoek ter onderbouwing van het SRA.

De strategische visie in het voorontwerp SRA is een verdere uitwerking van de strategische visie in de conceptnota SRA en vertrekt vanuit de ambitie van Antwerpen als meest leefbare stad van Vlaanderen met een hoge levenskwaliteit voor haar bewoners en bezoekers. De thematische en gebiedsgerichte benadering is behouden in de drie stedelijke lagen Levendige Woonstad, Veerkrachtig Landschap en Slimme Netwerkstad en de zeven deelgebieden: Schelde, Over de Ring, Intra Muros, Linkeroever, de 20^ste-eeuwse gordel, de Noordelijke districten en de Kanaalzone.

In de uitwerking van het voorontwerp is gekozen om één beleidskader uit te werken, het beleidskader "Ruimte geven aan de Stad van Morgen".
In dat beleidskader worden de zes krachtlijnen van de strategische visie uitgewerkt.

Het betreft de krachtlijnen:

• De Antwerpse bouwshift: transformatie als hefboom voor vernieuwing;
• Sterke wijken met een hoge leefbaarheid;
• Van stadsbrede tot lokale groenblauwe en duurzame versterking;
• Ringstad met Ringparken als complementen op de werf van de eeuw;
• Gerichte verdichting rond multimodale knopen;
• Verweven waar het kan, scheiden waar nodig.

Door het SRA op te bouwen rond de strategische visie en dat beleidskader is er een duidelijk verband tussen de visie op de ruimtelijke ontwikkeling van de stad voor de lange termijn en de operationalisering van die visie op de middellange termijn.

De keuze om slechts een beleidskader uit te werken komt voort uit voortschrijdend inzicht in de inhoudelijke en procedurele mogelijkheden van een ruimtelijk beleidsplan en de adviesronde over de conceptnota.

Het voorontwerp SRA wordt aan een adviesronde onderworpen. In het najaar van 2023 wordt het ontwerp SRA voorlopig vastgesteld en wordt het plan aan een openbaar onderzoek onderworpen. Begin 2024 wordt het SRA definitief opgeleverd.

De fracties van Groen, Vooruit, PVDA en N-VA dienden gezamenlijk een amendement in (2023_AM_00023). Dit werd goedgekeurd waardoor aan het advies geformuleerd in artikel 1 van dit besluit wordt toegevoegd: 

1. De bouwshift moet ook sociaal zijn. Grote bouwprojecten moeten voorzien in meer sociale huisvesting. 
2. Het SRA voorziet groene nerven over de ring naar Borgerhout. In dit verband is het belangrijk dat er ook aandacht is voor de wandelaars en andere gebruikers. Zoals voor fietser de nodige veiligheid voorzien met straatverlichting en de nodige zitbanken met picknickmogelijkheid.
3. De mate waarin boomkruinen schaduw werpen blijkt zeer bepalend te zijn voor de leefbaarheid van steden. Internationaal wordt 30 % boomkruindekking vooruit geschoven als haalbaar en ook zeer effectief (wateropvang, koeling, en het tegelwippen). Deze internationale norm moeten we in Borgerhout ook halen. Er moet ook ruimte vrijgemaakt worden voor boomwortels in de openbare ondergrondse ruimte.
4. De verdichting op de locaties in de "Ringstad" bevindt zich vooral in Borgerhout intramuros, ook bij grote invalsassen (de Turnhoutsebaan) net als de nog te ontwikkelen openbaar vervoercluster. Er wordt daarbij gestreefd naar een maximaal en divers aanbod aan vervoersmiddelen die de druk en mogelijk ook extra autoverkeer wegneemt aangezien deze locaties nu reeds een te grote intensiteit aan autoverkeer kennen.
5. Er is een tekort aan betaalbare woningen, tegelijkertijd zien we ook een zeer grote druk op de woningmarkt. Er is duidelijk een meer stadsbrede visie nodig. 
6. Dat men de nodige aandacht biedt aan gemeenschapsvoorzieningen en dit bij voorkeur op de vrijgekomen ringzone in Borgerhout tussen oud en nieuw Borgerhout. 
7. We vragen in het SRA de ondertunneling van de E313 tussen het rondpunt van Wommelgem en de R1 op te nemen. Inclusief de ondertunneling ter hoogte van de tuinwijk in Borgerhout. De werken aan de Antwerpse ring mogen geen enkele hypotheek leggen op deze ondertunneling.
8. Vandaag worden aan projectontwikkelaars in het kader van hun omgevingsvergunningen een aantal Stedelijke Ontwikkeling Lasten (Sol's) opgelegd. Die stedelijke ontwikkelingslasten kunnen gaan van de verplichte restauratie van een gebouw, over de inrichting van een lokale speeltuin tot de aanleg van nieuw openbaar domein. De districtsraad van Borgerhout vraagt om alle projecten waarbij de stad Antwerpen SOL's oplegt over de aard van de lasten een formeel advies in te winnen bij de districtsraad van Borgerhout.
9. Het district Borgerhout wil ook betrokken worden bij eventuele SOK's, dit zijn nieuwe ruimtelijke uitvoeringsplannen, zodanig dat de rol van het district duidelijk bepaald kan worden.