2023_CBS_08490 - Stedelijk patrimonium. Talentontwikkeling en Vrijetijdsbesteding. Cultuur. Bourlaschouwburg en Schermenhuis, Komedieplaats 18, 2000 Antwerpen - Restauratie en renovatie. 002825. Projectomschrijving en projectbudget. Opdracht aan AG Vespa - Goedkeuring

De gemeenteraad besliste op 29 juni 1998 de Bourlaschouwburg en Schermenhuis in concessie te geven aan KNS (later Toneelhuis s.o.n.).

Het college nam op 3 april 2015 (jaarnummer 2751) kennis van de procedure tot aanstelling ontwerpteam voor de studieopdracht voor de restauratie en de renovatie van de Bourlaschouwburg uitgeschreven door s.o.n. Toneelhuis.

Het college nam op 11 september 2015 (jaarnummer 7519) kennis van de vijf geselecteerde kandidaten voor de tweede fase van de gunningsprocedure voor de studieopdracht voor de restauratie en de renovatie van de Bourlaschouwburg uitgeschreven door s.o.n. Toneelhuis.

Het college nam op 6 november 2015 (jaarnummer 9205) kennis van het bestek, bekrachtigd en goedgekeurd door de raad van bestuur van s.o.n. Toneelhuis op 26 oktober 2015, op basis waarvan de vijf geselecteerde kandidaten werden uitgenodigd tot het indienen van een offerte.

Het college nam op 1 juli 2016 (jaarnummer 5814) kennis dat de opdracht voor de restauratie en renovatie van de Bourlaschouwburg door de raad van bestuur van s.o.n. Toneelhuis werd gegund aan THV DRDH Architects – Julian Harrap Architects in samenwerking met Arup Theatre Consultants, Arup Acoustics, ABT en RCR.

Het college nam op 16 maart 2018 (jaarnummer 2363) kennis van het masterplan voor de restauratie en renovatie van de Bourlaschouwburg. Het college nam eveneens kennis van het advies van het Agentschap Onroerend Erfgoed op het masterplan alsook van het preadvies van het Agentschap Onroerend Erfgoed op het beheersplan. Bijkomend nam het college kennis van de toelichtingsnota opgemaakt door s.o.n. Toneelhuis.

Het college keurde op 22 maart 2019 (jaarnummer 2628) het principe goed om gespreid over twee legislaturen maximaal 40% bij te dragen aan de financiering van het masterplan Bourlaschouwburg, onder voorbehoud van opname in en goedkeuring van de meerjarenplanning 2020-2025 van de stad Antwerpen.

Het college nam op 18 december 2020 (jaarnummer 10499) kennis van de gunning van de voorbereidingsfase, het indienen en de goedkeuring van het beheersplan, de medefinanciering vanuit de Vlaamse Regering, de gunning van de kaderovereenkomst en de opdrachtbrief voor het schetsontwerp door s.o.n. Toneelhuis. Het college keurde de vertegenwoordiging goed van de bedrijfseenheid Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving, afdeling cultuur en van AG Vespa in de werkgroep infrastructuur, georganiseerd door s.o.n. Toneelhuis voor de opvolging van de uitvoering van het masterplan en voor de bewaking van de processen.

Het college nam op 2 juli 2021 (jaarnummer 5411) kennis van de goedkeuring van het schetsontwerp en opdrachtbrief voor de fase voorontwerp door s.o.n. Toneelhuis.

Het college nam op 21 oktober 2022 (jaarnummer 8538) kennis van de goedkeuring van het voorontwerp en opdrachtbrief voor de fase omgevingsvergunning door s.o.n. Toneelhuis.

Artikel 30, §1 van de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten bepaalt met betrekking tot in-housetoezicht volgende voorwaarden:

1° de aanbestedende overheid oefent op die rechtspersoon toezicht uit zoals op haar eigen diensten;
2° meer dan 80 % van de activiteiten van de gecontroleerde rechtspersoon behelst de uitvoering van taken die hem zijn toegewezen door de controlerende aanbestedende overheid of door andere, door diezelfde aanbestedende overheid gecontroleerde rechtspersonen; en
3° er is geen directe participatie van privékapitaal in de gecontroleerde rechtspersoon, met uitzondering van geen controle of blokkerende macht opleverende vormen van participatie van privékapitaal, vereist krachtens de nationale wetgeving, in overeenstemming met de verdragen, die geen beslissende invloed uitoefenen op de gecontroleerde rechtspersoon.

Artikel 56 §3, 4° van het Decreet Lokaal Bestuur bepaalt dat het college bevoegd is voor het voeren van de plaatsingsprocedure, de gunning en de uitvoering van overheidsopdrachten.

Op 25 november 2019 (jaarnummer 652) keurde de gemeenteraad de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen de stad Antwerpen en AG Vespa goed. Specifiek met betrekking tot realisatie van bouw- en onderhoudsprojecten  van het stedelijk patrimonium zijn onder andere volgende artikels van toepassing:

• in artikel 6 §3 wordt de opdracht aan AG Vespa voor het patrimoniumbeheer van het stedelijk patrimonium omschreven. De beleidsbeslissing tot het realiseren van bouw- en onderhoudsprojecten ligt bij de stad Antwerpen. De stad legt tevens het projectbudget vast. 
• artikel 6  §3.4 bepaalt dat AG Vespa instaat voor de realisatie van bouw- en onderhoudsprojecten van het stedelijk patrimonium en dat deze opdracht de beslissingsbevoegdheid inzake het plaatsen en uitvoeren van overheidsopdrachten omvat, in eigen naam en voor rekening van de stad. De stad dient hiervoor de beleidsbeslissing tot realisatie van het project te nemen en het projectbudget vast te leggen.
• in artikel 7, Lastgeving stedelijk patrimonium, verleent de stad een volmacht aan AG Vespa om in de realisatie van bouw-, onderhouds- en publieke domein projecten alle daden van beschikking en beheer te stellen in eigen naam en voor rekening van de stad voor wat betreft het stedelijk patrimonium. Onder deze lastgeving valt expliciet ook de bevoegdheid tot het nemen van alle beslissingen in het kader van overheidsopdrachten met betrekking tot het stedelijk patrimonium;
• in artikel 11 §2 staat dat in uitvoering van de beheersovereenkomst, de stad alle kosten die AG Vespa opneemt, ten laste neemt.

De opmaak van het uitvoeringsdossier en de effectieve uitvoering van de restauratie en renovatie overstijgt het directe en particuliere belang van s.o.n Toneelhuis.

De Bourlaschouwburg en het Schermenhuis zijn eigendom van de stad Antwerpen, in concessie gegeven aan s.o.n. Toneelhuis.

De Bourlaschouwburg is letterlijk en figuurlijk een monument in de stad Antwerpen dat in het kader van Antwerpen Culturele Hoofstad van Europa 1993 werd gerestaureerd. Intussen is er 30 jaar verstreken en voldoet de Bourlaschouwburg niet langer aan de huidige eisen van techniek, duurzaamheid, energiezuinigheid, toegankelijkheid, veiligheid, gezondheid en welzijn. Ten gevolgen van achterstallig onderhoud, de huidige bouwkundige en bouwfysische toestand, technische gebreken, veiligheidsproblemen en theater technische beperkingen wordt niet langer voldaan aan de vereisten die gesteld worden aan een publiek theatergebouw.

Er is enerzijds de expliciete ambitie van de stad Antwerpen en Toneelhuis om de historische continuïteit van het ‘theater maken’ in de Bourlaschouwburg verder te zetten en het onvermijdelijke cultuurhistorische belang van de Bourlaschouwburg als beschermd monument anderzijds. 

Deze twee uitgangpunten maken dat een grondige restauratie en renovatie van de Bourlaschouwburg noodzakelijk is waarbij de historische schouwburg kan getransformeerd worden tot een performante productie- en toonplek van de hedendaagse en toekomstige podiumkunsten op internationaal niveau, binnen de zichtbare contouren van het bestaande gebouw en met respect voor het erfgoed. 

De raad van bestuur s.o.n. Toneelhuis heeft de studieopdracht voor de restauratie en renovatie van de Bourlaschouwburg en het Schermenhuis in de markt gezet en vervolgens gegund. Volgende fases van deze studieopdracht zijn uitgevoerd en goedgekeurd door de raad van bestuur s.o.n. Toneelhuis: opmaak masterplan en beheersplan, opmaak schetsontwerp (fase 1), opmaak voorontwerp (fase 2) en bijhorende bijzondere en bijkomende opdrachten. De studieopdracht opmaak omgevingsvergunning (fase 3) is in uitvoering. 

S.o.n. Toneelhuis ontvangt hiervoor een geraamde investeringstoelage van 2.110.000,00 EUR inclusief btw van de bedrijfseenheid talentontwikkeling en vrijetijdsbeleving – cultuur. Voor fase 1, 2 en 3 bedraagt het te ontvangen subsidiebedrag 1.090.000,00 EUR.

Het vervolg van de studieopdracht voor de restauratie en renovatie van de Bourlaschouwburg en het schermenhuis zal in verschillende fasen uitgevoerd worden.

Projectomschrijving en ambitie van de opdrachtgever:

Het verder uitwerken van de studieopdracht, binnen de hoofdlijnen van het masterplan en het beheersplan én voortbouwend op het reeds goedgekeurde voorontwerp en de in opmaak zijnde omgevingsaanvraag.

• hedendaags theater in een historische zaal;
• verweving van oude en hedendaagse theatertechnieken;
• openheid en inbedding in het stedelijke weefsel;
• logistieke uitbreiding zonder visuele impact op het stadsbeeld.

Opdrachthouderschap:

De realisatie van de studieopdracht fase 4 (opmaak uitvoeringsdossier) en fase 5 (plaatsingsprocedure) en de bijhorende bijzondere en bijkomende opdrachten wordt uitgevoerd door AG Vespa.

Vóór gunning van de aannemer zal het opdrachthouderschap voor de uitvoeringsfase aan het college worden voorgelegd.

Indicatieve planning en taakstellend budget

* De Vlaamse Regering legt haar maximale bijdrage vast op 60% te verdelen tussen de beleidsvelden Cultuur en Onroerend Erfgoed. Op basis van de raming (2020) besliste de Vlaamse regering reeds voor een subsidie van 40,17 mio EUR. De verhoging van de subsidie moet nog formeel bevestigd worden (zie ook algemeen financiële opmerkingen).

Het taakstellend budget voor de restauratie en renovatie van de Bourlaschouwburg en het Schermenhuis (studie en uitvoering) vanaf fase 4 bedraagt 96.010.000,00 EUR inclusief erelonen, prijsherzieningen, btw en 10% onvoorziene omstandigheden.

Het totale projectbudget voor de studie (fase 4, fase 5 en bijhorende bijzondere en bijkomende opdrachten) wordt geraamd op 3.410.000,00 EUR inclusief btw en 10% onvoorziene omstandigheden.

Het op de markt zetten van een uitvoeringsdossier zonder dat het benodigde investeringsbudget geborgd is, is niet zonder risico. Het taakstellend budget is niet volledig voorzien binnen het huidige meerjarenplan. Het project is legislatuur-overschrijdend, dus moet in het volgende meerjarenplan ingeschreven worden. AG Vespa zal de gunning van de aannemer én het opdrachthouderschap voor de uitvoeringsfase opnemen onder voorwaarde dat het saldo van het taakstellend budget is opgenomen in de meerjarenplanning 2026-2030. 

Op 16 oktober 2020 (VR PV 2020/53) keurde de Vlaamse regering het voorstel van medefinanciering voor het infrastructuurproject Bourlaschouwburg en het voorstel van governance goed. De Vlaamse Regering legt haar maximale bijdrage vast op 60% te verdelen tussen de beleidsvelden Cultuur en Onroerend Erfgoed. Op basis van de raming (2020) zal de Vlaamse regering in totaal 40,17 mio euro bijdragen. Het college nam hiervan kennis op 18 december 2020 (jaarnummer 10499). Er is nog geen formele beslissing van Vlaanderen over de verhoging van het plafondbedrag. In de periode 2023-2025 zal Vlaanderen 3.135.663,25 EUR uitbetalen aan de stad Antwerpen.

De kosten voor de studie (fase 4, fase 5 en bijhorende bijzondere en bijkomende opdrachten) zijn bij AMJP7 voorzien op boekingsadres 2023-2026/221/5322600000/2BRS010201V02825/SBT11297/2SA070720. In boekjaar 2025 staat er een budget (230.336,75 EUR) gekoppeld aan een foutieve budgetplaats en subsidiefiche (2025/5322000000/221/2BRS010201V02825/SUB_NR/2SA070720). Dit zal via IKA-light toegevoerd gecorrigeerd worden, na goedkeuring AMJP7.

De vorige projectfasen werden gebudgetteerd op boekingsadres 2021-2023/5116510000/664800/2BRS010201P09365/SUB_NR/2SA070720

Tijdens de lopende projectfase werd er een bestelbon opgemaakt (4005569037) voor het maken van een controle raming voor een bedrag van 11.293,96 EUR. 

Dit project wordt voor 60% gefinancierd door de Vlaamse Overheid. De subsidie voor fase 1 tot en met 5 werd ook gebudgetteerd op boekingsadres 2023-2025/5116510000/150300/2BRS010201V02825/SBT11297/2SA070720 en bedraagt 3.135.663,25 EUR.

Toekomstige vastleggingen zullen later voorgelegd worden aan het college.