Op 20 september 2019 (jaarnummer 7650) keurde het college het Waterplan voor de stad Antwerpen goed.
Op 4 maart 2022 (jaarnummer 1848) heeft het college kennis genomen van fase 2 studie “Water en Energie”. Deze studie werd opgestart om overkoepelende systeemvisies uit te werken voor de waterhuishouding, energieproductie en warmtenettracés in de Ringzone. Het Ringlandschap werd hierbij voor water gezien als een drager van opportuniteiten en een ruggengraat voor de volledige stad.
Op 21 april 2023 (jaarnummer 2610) keurde het college de visienota circulair water goed.
Stad Antwerpen is verantwoordelijk voor de waterveiligheid van zijn burgers. Door de klimaatwijzigingen zullen extremen van zowel wateroverlast alsook waterschaarste zich vaker voordoen. Tegelijk zijn de waterkwaliteitseisen verschillend naargelang het type waterelement. Hierbij moet eveneens worden voldaan aan de geldende Europese en Vlaamse wetgeving (oa. de nieuwe hemelwaterverordening 2023).
De stad heeft zich de afgelopen jaren voorbereid op deze uitdagingen. Het Waterplan biedt een kader en geeft richting aan de uitvoering van toekomstige projecten om zo water terug een plaats te geven in de stad. Met de visie op circulair water wil de stad evolueren naar een ‘waterrijke’ stad met een gezonde grondwatertafel en stadsgroen dat ook tijdens hete zomers verkoeling biedt. Belangrijke ambities zijn ook een lagere afhankelijkheid van drinkwater en het zoveel mogelijk sparen van dit kostbare water. Het ringlandschap biedt, zoals in het Waterplan aangegeven, veel kansen voor waterveiligheid in de omliggende wijken. De voorschriften voor waterambities zijn verder uitgewerkt in de studie ‘Water en Energie - Over de ring’. Het proces van de Grote Verbinding heeft geleid tot goedgekeurde en breed gedragen ontwerpen voor de Ringparken met veel ruimte voor water en nieuwe waterelementen, zoals vijvers, wadi’s en grachten.
Op de korte termijn is een schaalsprong te verwachten naar bovengrondse waterelementen in de stad. Deze waterelementen vragen een specifiek beheer om te voldoen aan de vooropgestelde waterveiligheid en waterambities.
Alle waterelementen in de stad maken deel uit van één groot hydrologisch systeem binnen het Benedenscheldebekken. Waterlopen, grachten, infiltratiemaatregelen, vijvers, riolering en grondwater staan in contact met elkaar. Waterbeheersingswerken hebben telkens invloed op de op-of afwaartse waterelementen. De bestaande waterelementen worden ook vaker multifunctioneel ingezet waardoor ze naast een landschappelijke, recreatieve en erfgoed functie ook een functie krijgen in zake wateropvang. Het huidig waterbeheer is in Antwerpen echter versnipperd. Op stedelijk niveau zijn de niet-geklasseerde waterlopen, de riolering en overige waterelementen in de stad verdeeld over diverse beheerders, hetzij intern bij de stad, hetzij extern uitbesteed aan andere partijen (Water-Link, AWV, Natuurpunt, Polder van Ettenhoven en Muisbroek, .. ). De huidige afspraken bieden vaak onvoldoende duidelijkheid over wie de hydraulische verantwoordelijkheid draagt voor ingrepen op de stedelijke waterelementen.
In juli 2023 besloot de Vlaamse regering om waterschappen op te richten voor het beheer van onbevaarbare waterlopen. Om de transitie verder vorm te geven werkt Vlaanderen momenteel aan een transitietraject onder leiding van gouverneurs Cathy Berx en Carina Van Cauter, waarbij de stad moet overwegen of bepaalde waterelementen mogelijk door het Waterschap beheerd zullen worden. Als er in de Ringparken nog aanpassingen moeten worden gedaan in functie van waterbeheer, moet dit op zeer korte termijn gebeuren. Er is daarom een momentum om duidelijkheid te krijgen over hoe de stad haar waterveiligheid wil borgen, met het waterbeheer wil omgaan en welke beheersafspraken geïntegreerd moeten worden in lopende processen.
Met het oog op de verwachte schaalsprong is er nood aan een helder en efficiënt beheerskader en een geïntegreerde beheersvisie per type stedelijk waterelement.
Opdracht
Hiertoe zal een opdrachtomschrijving worden opgesteld voor een studie met als doelstelling geschikte scenario’s te formuleren.
De opdracht zal in de eerste fase de bestaande waterelementen binnen de stad inventariseren, samen met hun huidige beheer – voor zover bekend, en de nodige financiering en werklast die hiermee samengaat. Ook wordt gekeken naar de bestaande afspraken met betrekking tot beheer, zowel intern tussen de diensten Stadsontwikkeling en Stadsbeheer als extern via overeenkomsten. De tweede fase omvat het opstellen van een aantal scenario’s voor beheer, waarbij bestaande samenwerkingen versterkt kunnen worden of interne afspraken herbekeken worden. Deze scenario’s moeten de stad voldoende handvatten bieden om de waterveiligheid en waterambities te waarborgen en haar werking verder te optimaliseren. De scenario’s houden rekening met de verschillende aanwezige waterbeheerders, regelgeving en overeenkomsten. In de derde fase kunnen vanuit die scenario’s aanbevelingen geformuleerd worden voor de implementatie.Het college keurt goed dat er een opdrachtomschrijving wordt opgemaakt rond het geïntegreerd waterbeheer van stad Antwerpen.
Het college geeft opdracht aan:
| Omschrijving | Taak |
| SW/Publieke Ruimte | Opmaken scope en opdrachtomschrijving rond integraal waterbeheer in stad Antwerpen |