2024_CBS_05300 - Herdenking Tweede Wereldoorlog. Namenmonument - Algemene principes digitaal namenmonument - Goedkeuring

Op 22 september 2023 (jaarnummer 6437) keurde het college het definitief ontwerp Scheldekaaien Loodswezen inclusief geïntegreerd namenmonument goed.

Functionaliteiten: Het digitale namenmonument zal twee principiële functies vervullen:

• ontsluiting: door het toevoegen van een digitale laag die via een website en/of app kan worden geraadpleegd, kunnen bezoekers ter plekke en online makkelijk de locatie van de namen terugvinden van Antwerpse slachtoffers op het fysieke monument. Dit zal de oriëntatie op de site vergemakkelijken en zo garanderen dat bezoekers snel en transparant de locatie van de betrokken slachtoffers kunnen terugvinden. Naast het lokaliseren van een slachtoffer, ontsluit het digitale namenmonument ook additionele biografische informatie die niet op het fysieke monument is opgenomen (daar staat enkel voor- en achternaam). Op deze manier zorgt het digitale namenmonument ook voor verdieping en de verdere 'individualisering' van ieder slachtoffer. Zo zal men digitaal de volgende informatie kunnen terugvinden (indien beschikbaar in de historische bronnen): 
  
  

Ook een foto van ieder individueel slachtoffer (waar de bronnen het toelaten) wordt mee opgenomen in het digitale namenmonument. Dit is een enorme meerwaarde, voor de beleving van het digitale namenmonument en geeft het herdenkingsbeleid rond de Tweede Wereldoorlog een menselijk gelaat. Er zijn opportuniteiten voor samenwerking om deze foto's te verzamelen. Voor de Joodse slachtoffers dient contact te worden opgenomen met Kazerne Dossin. Voor beide partijen kan een potentiële samenwerking een duidelijke meerwaarde betekenen. Voor andere slachtoffers kan via een publiekscampagne of via onderzoek materiaal ingezameld/ingewonnen worden.

• digitaal herinneren: De digitale laag dient een deel te zijn van de ervaring van het Antwerpse herdenkingsbeleid en een integraal verlengstuk van het fysieke monument. Het is dus een digitale belevenis waar voor de (digitale) bezoeker het herdenken verder doorgaat. Hiervoor wordt ook een creatieve manier/functionaliteit voorzien waar burgers digitaal actief kunnen herdenken. Het geheel en de beleving van een echt 'digitaal namenmonument' wordt gereflecteerd in de vormelijke uitwerking dat in look-and-feel, kleuren, materialen, texturen, typografie nauw aansluit bij het fysieke namenmonument. 

Om het digitale namenmonument te realiseren volgens bovenstaande ambities, zijn enkele randvoorwaarden noodzakelijk:

Bestendigen onderzoek: Het digitale namenmonument dient dynamisch te zijn zodat het onderzoek naar de slachtoffers (wanneer het fysieke monument zal worden opgeleverd) kan worden voortgezet zodat op regelmatige basis namen toegevoegd/aangepast kunnen worden op het digitale (en fysieke) namenmonument.

Technisch: De backend van het digitale namenmonument dient gebruiksvriendelijk te zijn zodat er makkelijk mee gewerkt kan worden en nieuwe informatie kan worden toegevoegd. De ontsluiting van additionele informatie moet gebouwd worden op de reeds bestaande component waarin inventarisatie van de namen gebeurt.

Projectontwikkeling: Om het concept en de stijl van het fysieke monument feilloos door te trekken naar het digitale monument dient ook het Bureau Bas Smets (BBS) in deze opdracht te worden betrokken. Dit veronderstelt de ontwikkeling van een specifieke 'artistieke' en esthetische digitale omgeving. De finale oplevering van het digitale namenmonument dient gelijk te lopen met de oplevering van het fysieke namenmonument. Voor de ontwikkeling dient voldoende tijd te worden voorzien zodat een hoogkwalitatief (zowel technisch als vormelijk) product kan worden opgeleverd. Het is gezien de gevoeligheid en maatschappelijke resonantie van de herdachte geschiedenis onwenselijk het digitale monument publiek te maken zonder grondige voorafgaande besloten testfase. Hiervoor dienen tijdig de nodige middelen te worden vrijgemaakt.

Middelen: Om het onderzoek te bestendigen, dienen middelen en capaciteit bij het Stadsarchief te worden voorzien. Dit is des te meer het geval indien het de ambitie is om ook foto’s van de slachtoffers op het digitale namenmonument te voorzien. 

De nodige budgetten voor het ontwikkelen van het digitale namenmonument zullen duidelijk worden wanneer er een bestek wordt uitgeschreven. Een inschatting van de grootteorde van de nodige middelen kan worden bekomen door een vergelijking te maken met een recent ontwikkelde webomgeving die gelijkaardige functionaliteiten en interactieve elementen heeft. De website van de Canon van Vlaanderen bijvoorbeeld heeft 150.000,00 euro gekost. Indien de oplevering van de eerste fase van het fysieke monument aan het begin van volgende legislatuur plaatsvindt, dienen deze legislatuur nog de middelen te worden voorzien zodat zo spoedig mogelijk met de ontwikkeling van het digitale namenmonument van start kan worden gegaan.

In 2024 zullen eventueel middelen voor advies moeten worden voorzien; in 2025 voor de realisatie (nu niet gebudgetteerd).