2024_CBS_09492 - De Grote Verbinding. District Antwerpen. SWPR14114. Jan De Voslei. Renovatie tunneldak - Samenwerkingsovereenkomst. Ondertekening - Goedkeuring

Stad Antwerpen wenst het bestaande tunneldak (middenberm) in de Jan De Voslei te transformeren naar een groene, verbindende publieke ruimte met plaats voor sport, spel en ontmoeting voor de bewoners van de aanliggende Tentoonstellingswijk en het Kiel. De stad ontvangt voor dit project, genoemd "Cap-A-City, naar een groene verbindende ontmoetingsruimte", een facultatieve subsidie van het Vlaams Stedenbeleid.

De kap A112/Jan De Voslei werd in 2018 geselecteerd (bekrachtigd door het college op 29 juni 2018, jaarnummer 6145), samen met Ringpark Zuid als één van de 18 leefbaarheidsprojecten, eindresultaat van het proces “Over de Ring” onder leiding van Intendant Alexander D’Hooge. Dit project houdt de verlenging van de bestaande Jan De Vostunnel in, waardoor een bijkomende kap ontstaat, die ingericht als lineaire tuin een groene verbinding maakt met het toekomstige Ringpark Zuid. De bestaande tunnel in eigendom en beheer van het Vlaams Gewest, moet hiervoor worden gerenoveerd wat de tunneltechnieken en vluchtconcept betreft. Deze werken, in opdracht van het Vlaams Gewest, zijn gelijktijdig met de aanleg van Ringpark Zuid en de kap A112/Jan De Voslei voorzien, in de periode 2027-2032.

Ook het bestaande tunneldak is toe aan renovatie. De glasdalles-elementen voldoen niet meer aan de huidige normen inzake brandveiligheid. Bovendien zijn deze vandalismegevoelig. In het kader van het project Cap-A-City doet zich de opportuniteit voor om de vervanging van glasdalles-elementen vroeger uit te voeren, voorafgaand aan Cap-A-City, in 2025. Dit creëert meteen een nieuwe en betere uitgangspositie voor de realisatie van de permanente ingrepen van Cap-A-City, die overeenkomstig de voorwaarden van de subsidie (toegekend op 8 juli 2022 door de Vlaamse Regering) gerealiseerd moeten zijn tegen eind 2025.

Op 22 december 2023 stuurde het college een brief naar de Vlaams Minister van Mobiliteit en Openbare Werken (jaarnummer 9469) met de vraag meer aandacht en medewerking te krijgen voor het project Cap-A-City, meer specifiek voor het aspect van renovatie van glasdalles-elementen in functie van een uitvoering op korte termijn, binnen de subsidieperiode van Cap-A-City. 

Als antwoord op deze collegiale brief bevestigt de voormalige Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken in een schrijven (kenmerk 20240110-2628) volgend voorstel van aanpak voor de vervanging van de glasdalles-elementen: 

• de stad trekt en financiert de studie voor de vervanging van de glasdalles-elementen  omwille van onvoldoende beschikbare capaciteit bij het Vlaams Gewest;
• de finaliteit van de studie is een volledig aanbestedingsdossier;  
• op basis van dit aanbestedingsdossier zal het Vlaams Gewest de werken aanbesteden;
• het Vlaams Gewest voorziet het benodigde budget; 
• een eventuele verlenging met maximaal 9 maanden voor het subsidieproject Cap-A-City is mogelijk.

Op 3 mei 2024 (jaarnummer 03981) keurde het college de gunning van de studie voor de renovatie van de glasdalles-elementen in het tunneldak van de Jan De Voslei aan Tractebel Engineering, binnen de raamovereenkomst “Bijstand mobiliteitsstudies en ontwerp van infrastructuur, perceel 1” (GAC_2020_01242), goed. Deze raamovereenkomst werd goedgekeurd door het college op 26 februari 2021 (jaarnummer 1620).

Tractebel Engineering diende op 21 augustus 2024 een tweede versie van het aanbestedingsdossier en raming in bij het Vlaams Gewest. De finale versie is in opmaak. Het doel is om nog dit jaar het dossier te publiceren, zodat de werken in 2025 kunnen worden gegund en uitgevoerd.

De actuele raming van de werken, versie 25 november 2024, bedraagt ca. 3,9 miljoen EUR (inclusief btw). Deze omvat de vervanging van alle glasdalles-elementen en het vernieuwen van de volledige dakdichting en dakafwerking. De keuze voor een globale en duurzame oplossing werd genomen na evaluatie van 2 testuitvoeringen die plaatsvonden op 12 maart 2024 en in het weekend van 5 juli 2024 en in overleg tussen het Vlaams Gewest, bureau voor Expertise Beton en Staal (EBS), stad Antwerpen en Tractebel Engineering.

Op 5 september 2024 liet het Vlaams Gewest aan Tractebel Engineering weten onvoldoende budget voor de volledige realisatie van deze renovatiewerken te hebben en vraagt aan Tractebel Engineering om het aanbestedingsdossier en meetstaat aan te passen naar het beschikbare budget, zijnde 1,5 miljoen EUR (inclusief btw en prijsherziening).

Het dossier reduceren, zou een verlies aan kwaliteit betekenen alsook het project Cap-A-City, zoals het naar een definitief ontwerp gefinaliseerd wordt, in het gedrang brengen.  

In het belang van een duurzame oplossing voor het tunneldak enerzijds en de continuïteit en kwaliteit van het project Cap-A-City anderzijds stelt stad Antwerpen voor om de uitgaven ten belope van het budgettekort bij het Vlaams Gewest op te nemen.

Het budgettekort bedraagt ca. 2,4 miljoen EUR (inclusief btw, zonder marge). Rekening houdende met een eventuele prijsherziening, het voorzien van een marge voor vermoedelijke hoeveelheden, onvoorziene werken en/of mogelijke hogere inschrijvingen zal de stad een bedrag ter waarde van 3 miljoen EUR (inclusief btw) voorzien. 

Afspraken hieromtrent zijn vastgelegd in het voorliggende ontwerp van samenwerkingsovereenkomst. 

De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, afdeling mobiliteit, legt het ontwerp van samenwerkingsovereenkomst ter goedkeuring voor.

In aanloop naar de publicatie van het aanbestedingsdossier voor de vervanging van de glasdalles-elementen in het tunneldak van de Jan De Voslei stelt zich het volgende:

• het Vlaams Gewest heeft onvoldoende budget kunnen vastleggen;
• het Vlaams Gewest geeft aan pas aanspraak te kunnen maken op meer budget tegen dat de tunnelrenovatie in het kader van de aanleg van het leefbaarheidsproject kap A112/Jan De Voslei en het infrastructuurproject Knoop Zuid start, voorzien in de periode 2027-2032;
• het Vlaams Gewest vraagt daarom om het aanbestedingsdossier aan te passen naar het beschikbare budget, zijnde 1,5 miljoen EUR (inclusief btw en herziening) en enkel die zones in het dossier te behouden die noodzakelijk zijn voor de realisatie van het project Cap-A-City, zijnde de zones met de daktuinen en de pergola, de oversteekplaatsen en de sportzone;
• het is op dit moment niet zeker of met het vastgelegde budget alle strikt noodzakelijke zones voor Cap-a-City kunnen behandeld worden; het dossier zit in een laatste ontwerpfase en gaat ondertussen uit van een totale renovatie van alle glasdalles-elementen en een nieuwe dakafwerking;
• het inperken van de renovatiewerken vermindert het duurzame karakter van de gekozen uitvoeringswijze; de grootste zorg hierbij is het garanderen van een goede waterdichting voor de tunnel, wat één van de belangrijkste technische voorwaarden van EBS is;
• het inperken zou ook betekenen dat na 2027 de resterende werken van het tunneldak uitgevoerd zullen worden, met waarschijnlijk een (gedeeltelijk) afbraak van wat in Cap-A-City gerealiseerd is en met opnieuw veel hinder voor de omliggende wijken en kosten voor werfinrichting en signalisatie.

In het belang van een duurzame oplossing voor het tunneldak enerzijds en de continuïteit en kwaliteit van het project Cap-A-City anderzijds, stelt stad Antwerpen voor om de uitgaven ten belope van het budgettekort bij het Vlaams Gewest op te nemen. Rekening houdende met een eventuele prijsherziening, het voorzien van een marge voor vermoedelijke hoeveelheden, onvoorziene werken en/of mogelijke hogere inschrijvingen komt dit op 3 miljoen EUR (inclusief btw), 

Dit biedt volgende voordelen: 

• de stad draagt volop bij aan concrete realisaties in het kader van De Grote Verbinding;
• de problematiek van de glasdalles-elementen krijgt een duurzame oplossing;
• de werken gebeuren in 1 fase, tijdens de looptijd van het project Cap-A-City, met  eenmaal hinder voor de omgeving en passanten (tunnel en bovengronds) ten gevolge van minder hindermaatregelen en werfinrichting;
• Cap-a-City kan uitgerold worden op een vernieuwde ‘vloer’ wat een maximale positieve uitstraling geeft naar het Kiel en de Tentoonstellingswijk.

Het nadeel is dat de verdere uitrol van Cap-A-City moet wachten tot na de oplevering van de renovatiewerken en waarschijnlijk pas kan starten begin 2026. Hierdoor wordt de subsidietermijn overschreden. De stad wil dan ook van de aangeboden mogelijkheid tot verlenging gebruik maken en zal hiervoor de aanvraag opstarten bij het Vlaams Gewest. 

De stad zal de financiële middelen voorzien in de meerjarenplanning. Afspraken en betalingsmodaliteiten zijn vastgelegd in het voorliggende ontwerp van samenwerkingsovereenkomst:

• het uitgangspunt is een financiering door de stad van alle studies met uitzondering van de veiligheidscoördinatie en een medefinanciering van de werken;
• het Vlaams Gewest engageert zich om de mogelijkheden te onderzoeken voor de terugbetaling of andere vorm van compensatie van het door de stad betaalde aandeel in de werken;
• de stad bestelt en betaalt de studies, maar de opvolging gebeurt in nauwe afstemming met het Vlaams Gewest, die hiervoor de inhoudelijke verantwoordelijkheid draagt;
• de stad betaalt alle facturen boven het plafondbedrag van het Vlaams Gewest rechtstreeks aan de opdrachtnemer van de werken;
• het Vlaams Gewest kijkt alle vorderingsstaten en de betalingsaanvragen na;
• het Vlaams Gewest treedt op als aanbestedende overheid en stelt de leidend ambtenaar aan;
• het Vlaams Gewest vrijwaart de stad van elke verantwoordelijkheid aangaande de werken.

Met betrekking tot de leefbaarheidsprojecten in kader van het Toekomstverbond, engageerde stad Antwerpen zich voor het eerste pakket aan leefbaarheidsprojecten tot een bijdrage van 107,5 miljoen euro door stad Antwerpen (prijspeil 2017). Daarnaast neemt de stad ook investeringen in de Ringzone op, buiten het leefbaarheidsbudget, ter ondersteuning van de leefbaarheidsprojecten. Dit project zal opgenomen worden als zo’n investering naast het leefbaarheidsbudget.

In functie van de projectvoortgang zal de stad de kosten met betrekking tot de glasdalles-elementen op zich nemen voor het gedeelte waarvoor AWV niet in staat is deze te financieren op moment van gunning en uitvoering.

Uiterlijk op moment van effectieve gunning worden de kredieten vanuit de budgettaire investeringskredieten (SUB_NR/INTERN/2500/5150980000/224/2LMS019801A00000/2SA020200) in het meerjarenplan toegewezen aan het concrete project (SUB_NR/INTERN/2500/5153500000/224/2LMS010102M03480/2SA020200).