2025_GR_00103 - Erkenningsaanvraag Lokale geloofsgemeenschap Selimiye - Adviesvraag Vlaamse overheid. Negatief advies - Goedkeuring

Op 11 mei 2007 (jaarnummer 6183) nam het college kennis van de adviesprocedure voor een stedelijk advies bij aanvraag om erkenning van plaatselijke kerk- en geloofsgemeenschappen.

Op 22 oktober 2021 werd het nieuwe Erkenningsdecreet voor Lokale Geloofsgemeenschappen (Erkenningsdecreet) goedgekeurd.

Het Erkenningsdecreet voert een nieuw en duidelijk kader in voor de erkenning van lokale geloofsgemeenschappen en voor de criteria en administratieve verplichtingen waaraan besturen van de eredienst moeten voldoen. Het bepaalt dat de gemeente advies verleent over de aanvraag voor erkenning van een lokale geloofsgemeenschap op haar grondgebied. Een erkenning heeft tot gevolg dat een lokale geloofsgemeenschap een openbare instelling wordt met rechtspersoonlijkheid die de goederen en de inkomsten van de geloofsgemeenschap moet beheren. 

Op 19 oktober 2022 ontving het Agentschap Binnenlands Bestuur een erkenningsaanvraag voor de islamitische lokale geloofsgemeenschap Selimiye te Antwerpen, Generaal Drubbelstraat 66. Deze aanvraag voldoet aan de voorwaarden van de verkorte procedure tot erkenning overeenkomstig artikel 67 van het Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen van 22 oktober 2021 omdat de lokale geloofsgemeenschap reeds een erkenningsaanvraag had ingediend voor 1 juli 2019.

Op 8 november 2022 ontving de stad van het Agentschap Binnenlands Bestuur een adviesvraag betreffende de erkenningsaanvraag lokale geloofsgemeenschap Selimiye. Het advies dient binnen de gestelde termijn van 4 maanden bezorgd te worden.

Op 9 juni 2023 (jaarnummer 3983) keurde het college van burgemeester en schepenen het positieve advies op de erkenningsaanvraag van de lokale geloofsgemeenschap Selimiye goed. Er kwam geen gemeenteraadbesluit omdat de gestelde termijn van 4 maanden niet gehaald werd.

Op 6 mei 2024 werd het decreet tot wijziging van het Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen van 22 oktober 2021 goedgekeurd.

Op 15 oktober 2024 ontving het Agentschap Binnenlands Bestuur een geactualiseerde erkenningsaanvraag voor de islamitische lokale geloofsgemeenschap Selimiye te Berchem.

Op 25 oktober 2024 ontving de stad van het Agentschap Binnenlands Bestuur een adviesvraag betreffende de update van de erkenningsaanvraag lokale geloofsgemeenschap Selimiye. Het advies dient binnen de gestelde termijn van 4 maanden bezorgd te worden. 

Decreet van 22 oktober 2021 tot regeling van de erkenning van lokale geloofsgemeenschappen, de verplichtingen van de besturen van de eredienst en het toezicht daarop en tot wijziging van het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende eredienst.

Lokale geloofsgemeenschappen zijn belangrijke partners binnen onze diverse samenleving. De Vlaamse Regering erkent de lokale geloofsgemeenschappen van de door de federale overheid erkende erediensten. 

Het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende erediensten heeft het administratief en financieel toezicht op de islamitische eredienst aan de provincie toegewezen. De stad heeft verder geen wettelijke opdrachten met betrekking tot de financiële aspecten van de islamitische eredienst.

Het advies dient gegeven te worden over het al dan niet voldoen aan de erkenningsverplichtingen:

• het hebben van een transparante juridische structuur;
• voldoende administratieve capaciteit;
• financiële leefbaarheid en transparantie daarover; 
• maatschappelijke relevantie;
• duurzame contacten met de lokale overheid; 
• goed nabuurschap;
• het naleven van de Grondwet en het EVRM; 
• een eredienstgebouw ter beschikking hebben en een verklaring van de eigenaar;
• identificatie van het tijdelijk voltallig bestuursorgaan;
• identificatie van de bedienaar(s) van de eredienst (inclusief inburgeringsplicht); 
• verbintenis met betrekking tot de wedde van de bedienaar van de eredienst.

Een extra screening is gebeurd op het naleven van gemeentelijke reglementen. Er werd navraag gedaan over de plaatselijke geloofsgemeenschap binnen de stad Antwerpen, bij de bedrijfseenheid Maatschappelijke Veiligheid en de bedrijfseenheid Financiën.  Er wordt gepeild naar de aanwezigheid van openstaande dossiers, of niet-geregulariseerde onregelmatigheden. Een advies is steeds een momentopname.

De lokale politie kan enkel bevraagd worden over zuiver bestuurlijke elementen, zoals gekende overlastproblemen. 

De veiligheidsdienst van de FOD Justitie brengt een finaal veiligheidsadvies uit rekening houdende met onder andere alle bestuurlijke en gerechtelijke feiten. Het krijgt hiervoor input vanuit de diverse veiligheidsdiensten waaronder de lokale politie. 

Het eredienstgebouw 

• De organisatie is sinds 1978 actief en vestigde zich in het gebouw in de Generaal Drubbelstraat 66 te 2600 Berchem. Sindsdien heeft het gebouw verschillende renovaties ondergaan. Sinds kort (juni 2022 en januari 2023) heeft de organisatie de aanpalende gebouwen in de Generaal Drubbelstraat nr 68 - 70 - 72 en 74 gekocht.
• Het betreft een gebouw met gebedsruimte en ontmoetingsruimte op het gelijkvloers, met klaslokalen op de verdiepingen.  In het pand is ook de woning van de bedienaar van de eredienst gelegen. 
• Het gebouw in de Generaal Drubbelstraat 66 te 2600 Berchem werd op 15 maart 2024 brandveilig verklaard voor maximum 99 personen. 
• Er zijn geen bouwovertredingen gekend.  
• De Internationale vereniging Diyanet van België met zetel te 1210 Brussel, Haachtsesteenweg 67 met ondernemingsnummer BE043 006 508 is eigenaar van het gebouw en stelt het kosteloos ter beschikking aan de vereniging voor het gebruik als eredienstgebouw en dit gedurende 15 jaar.    

Het gebouw wordt  kosteloos ter beschikking gesteld. In het Vlaams decreet staat nochtans dat de onafhankelijkheid in het gedrang komt bij een “terbeschikkingstelling door derden van infrastructuur ten kosteloze titel of tegen een niet-marktconforme huurprijs” (Artikel 17, §1, d). Daarenboven wordt er geen termijn vastgesteld m.b.t. de terbeschikkingstelling. Aangezien het hier gaat om een huurovereenkomst, moet het volgens het decreet gaan over “een schriftelijke huurovereenkomst naar gemeenrecht conform artikel 1737 van het Burgerlijk Wetboek van bepaalde duur van minstens vijftien jaar zonder de mogelijkheid van een vervroegde beëindiging door de verhuurder” (Artikel 7, 6°, c).

Lokale inbedding

De stad kent het bestaan van de geloofsgemeenschap. De lokale geloofsgemeenschap is actief op het grondgebied van de stad Antwerpen en is een vaste waarde vooral binnen het district Berchem. De lokale geloofsgemeenschap organiseerde in het verleden heel wat buurtactiviteiten, zoals een straatfeest. Daarnaast worden er jaarlijks voedselpakketten tijdens de ramadan samengesteld en aan hulporganisaties bezorgd.  Het tijdelijk bestuur is Nederlandstalig en kent de administratieve verplichtingen die volgen na een erkenning. De openheid naar de buurt en de samenwerking of deelname aan buurtactiviteiten is steeds aanwezig geweest in het verleden. Het huidig  bestuur wenst zich vooral toe te leggen op de eigen werking.   

Het bestuur van de lokale geloofsgemeenschap Selimiye heeft via een verklaring op eer op datum van 5 juni 2023 de stad in kennis gesteld van het ontslag van de imam vanaf 28 juni 2023. Het bestuur stelt deze daad om te kunnen voldoen aan de erkenningsvoorwaarden en zal dan nadien gebruik maken van een bedienaar van de eredienst via het FOD Justitie. 

De vzw is nog steeds ondergeschikt aan de Internationale vereniging Diyanat van België. Volgens artikel 11 uit de statuten van de vzw Cultureel Centrum Selimiye is de superieure toezichtscommissie de internationale Vereniging Diyanet van België. De link met Diyanet werd dus niet losgekoppeld zoals beloofd vorig jaar. 

Financiën

•  De lokale geloofsgemeenschap heeft geen openstaande schulden bij de stad.
•  De stad neemt kennis van de financiële documenten die deel uit maken van het aanvraagdossier. De lokale geloofsgemeenschap ontvangt geen subsidies van de stad. De werking wordt volledig gedragen door de lokale gelovigen en is dus financieel leefbaar.
• De lokale geloofsgemeenschap verklaarde niet over een giftenregister te beschikken, omdat er geen giften zijn boven de 1.000,00 euro. Er is een engagement om dit bij erkenning systematisch en transparant te registreren.
• De meerjarenbegroting vermeldt een financieel tekort. Dit dient met de financierende overheid bekeken te worden. 

Veiligheid

• Er zijn geen overlastmeldingen geweest de afgelopen jaren.
• Het advies van de lokale politie wordt overgemaakt aan de Lokale Task Force van waaruit  de diverse adviezen worden bezorgd aan de FOD Justitie afdeling Veiligheid van de Staat.  

Op basis van de beschikbare bestuurlijke adviezen van de dienst levensbeschouwingen, dienst financiën, bedrijfseenheid Maatschappelijke Veiligheid zijn er voor deze lokale geloofsgemeenschap onvoldoende elementen voor een positief advies van de stad.