2025_GR_00100 - Erkenningsaanvraag Lokale geloofsgemeenschap imam-i Buhari - Adviesvraag Vlaamse overheid. Negatief advies - Goedkeuring

Op 11 mei 2007 (jaarnummer 6183) nam het college kennis van de adviesprocedure voor een stedelijk advies bij aanvraag om erkenning van plaatselijke kerk- en geloofsgemeenschappen.

Op 22 oktober 2021 werd het nieuwe Erkenningsdecreet voor Lokale Geloofsgemeenschappen (Erkenningsdecreet) goedgekeurd.

Het Erkenningsdecreet voert een nieuw en duidelijk kader in voor de erkenning van lokale geloofsgemeenschappen en voor de criteria en administratieve verplichtingen waaraan besturen van de eredienst moeten voldoen. Het bepaalt dat de de gemeente advies verleent over de aanvraag voor erkenning van een lokale geloofsgemeenschap op haar grondgebied. Een erkenning heeft tot gevolg dat een lokale geloofsgemeenschap een openbare instelling wordt met rechtspersoonlijkheid die de goederen en de inkomsten van de geloofsgemeenschap moet beheren. 

Op 4 november 2022 ontving het Agentschap Binnenlands Bestuur een erkenningsaanvraag voor de islamitische lokale geloofsgemeenschap Imam-i Buhari te Antwerpen, Everaertsstraat 101. Deze aanvraag voldoet aan de voorwaarden van de verkorte procedure tot erkenning overeenkomstig artikel 67 van het Erkenningsdecreet  omdat de lokale geloofsgemeenschap reeds een erkenningsaanvraag had ingediend voor 1 juli 2019.

Op 24 april 2023 (jaarnummer 222) gaf de gemeenteraad  negatief advies aan de Vlaamse overheid over de erkenningsaanvraag van de lokale geloofsgemeenschap Imam-i Buhari.

Op 6 mei 2024 werd het decreet tot wijziging van het Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen van 22 oktober 2021 goedgekeurd.

Op 15 oktober 2024 ontving het Agentschap Binnenlands Bestuur een geactualiseerde erkenningsaanvraag voor de islamitische lokale geloofsgemeenschap “Imam-i Buhari” te Antwerpen.

Op 24 oktober 2024 ontving de stad van het Agentschap Binnenlands Bestuur een adviesvraag betreffende de update van de erkenningsaanvraag lokale geloofsgemeenschap Imam-i Buhari. Het advies dient binnen de gestelde termijn van 4 maanden bezorgd te worden. 

Decreet van 22 oktober 2021 tot regeling van de erkenning van lokale geloofsgemeenschappen, de verplichtingen van de besturen van de eredienst en het toezicht daarop en tot wijziging van het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende eredienst.

Lokale geloofsgemeenschappen zijn belangrijke partners binnen onze diverse samenleving. De Vlaamse Regering erkent de lokale geloofsgemeenschappen van de door de federale overheid erkende erediensten. 

Het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende erediensten heeft het administratief en financieel toezicht op de islamitische eredienst aan de provincie toegewezen. De stad heeft verder geen wettelijke opdrachten met betrekking tot de financiële aspecten van de islamitische eredienst.

Het advies dient gegeven te worden over het al dan niet voldoen aan de erkenningsverplichtingen:

• het hebben van een transparante juridische structuur;
• voldoende administratieve capaciteit;
• financiële leefbaarheid en transparantie daarover; 
• maatschappelijke relevantie;
• duurzame contacten met de lokale overheid; 
• goed nabuurschap;
• het naleven van de Grondwet en het EVRM; 
• een eredienstgebouw ter beschikking hebben en een verklaring van de eigenaar;
• identificatie van het tijdelijk voltallig bestuursorgaan;
• identificatie van de bedienaar(s) van de eredienst (inclusief inburgeringsplicht); 
• verbintenis met betrekking tot de wedde van de bedienaar van de eredienst.

Een extra screening is gebeurd op het naleven van gemeentelijke reglementen. Er werd navraag gedaan over de plaatselijke geloofsgemeenschap binnen de stad Antwerpen, bij de bedrijfseenheid Maatschappelijke Veiligheid en de bedrijfseenheid Financiën.  Er wordt gepeild naar de aanwezigheid van openstaande dossiers, of niet-geregulariseerde onregelmatigheden. Een advies is steeds een momentopname.

De lokale politie kan enkel bevraagd worden over zuiver bestuurlijke elementen, zoals gekende overlastproblemen. 

De veiligheidsdienst van de FOD Justitie brengt een finaal veiligheidsadvies uit rekening houdende met onder andere alle bestuurlijke en gerechtelijke feiten. Het krijgt hiervoor input vanuit de diverse veiligheidsdiensten waaronder de lokale politie. 

Het eredienstgebouw

• De organisatie is sinds 1980 actief en vestigde zich in 1993 in het gebouw in de Everaertsstraat 101 te Antwerpen. Sindsdien heeft het gebouw verschillende en uitgebreide renovaties ondergaan. Het betreft 2 geïntegreerde gebouwen namelijk Everaertsstraat 101, met een tweede ingang via de Biekorfstraat 106-108. 
• Het betreft een gebouw met op het gelijkvloers een rituele wasplaats. Op de eerste verdieping bevindt zich de kleine gebedsruimte en een cafetaria. Op de tweede verdieping bevinden zich de grote gebedsruimte voor mannen, les- en jeugdlokalen. Aan de kant Biekorfstraat bevinden zich een conferentie/feestzaal en de woning van de imam op de 2e verdieping. Binnenkort wordt op het gelijkvloers gestart met de werken voor inrichting van een mortuarium. De vergunning werd hiervoor reeds verleend.
• Het gebouw is brandveilig verklaard.
• De internationale vereniging Diyanet van België met zetel te 1210 Brussel, Haachtsesteenweg 67 met ondernemingsnummer BE043 006 508 is eigenaar van het gebouw en stelt het kosteloos ter beschikking aan het nieuwe bestuur.

Door het onvoorwaardelijk ter beschikking stellen van het gebouw door de internationale vereniging Diyanet van België blijft de kans groot dat artikel 3° van het decreet tot wijziging van het Erkenningsdecreet  Lokale geloofsgemeenschappen niet kan aangetoond worden: ze ontvangt noch rechtstreeks, noch onrechtstreeks buitenlandse financiering of ondersteuning als die financiering of ondersteuning afbreuk doet aan haar onafhankelijkheid. Ze ontvangt geen financiering of ondersteuning die rechtstreeks of onrechtstreeks verband houdt met terrorisme, extremisme, spionage of clandestiene inmenging.

Het toekomstig bestuur kon geen verklaring van de eigenaar voorleggen over het toekomstig gebruik van het gebouw.

Lokale inbedding

Op basis van de beschikbare bestuurlijke adviezen van de dienst levensbeschouwingen, dienst financiën, bedrijfseenheid Maatschappelijke veiligheid zijn er voor deze lokale geloofsgemeenschap onvoldoende elementen voor een positief advies van de stad.

Het is een grootschalig gebedshuis dat reeds lange tijd gevestigd is op dezelfde locatie en hier ook al haar activiteiten organiseert.

De stad kent het jarenlange bestaan van de geloofsgemeenschap. De lokale geloofsgemeenschap is actief op het grondgebied van de stad Antwerpen en is een vaste waarde, vooral in Antwerpen-Noord. De lokale geloofsgemeenschap heeft zich steeds open gesteld voor samenwerking met de buurt. Vele scholen en buurtgroepen werden ontvangen voor een uitgebreid bezoek. De organisatie neemt haar verantwoordelijkheid op bij druk bezochte diensten, door inzet van voldoende moskeevrijwilligers. 

De huidige bedienaar is een vrijwilliger binnen het bestuur, hij  neemt de functie van plaatsvervangend bedienaar van de eredienst op, zolang er geen nieuwe imam gevonden wordt.  Af en toe wordt er gebruik gemaakt van bedienaars die tijdelijke toelating hebben om in het land te verblijven. Deze bedienaars zijn soms in dienstverband van de Internationale vereniging Diyanet. Dit is in overtreding met artikel 17.8° van het decreet Erkenning van Lokale geloofsgemeenschappen. 

Het tijdelijk bestuur verklaarde meermaals dat er vanaf de erkenning gebruik zal gemaakt  worden van een onafhankelijke bedienaar van de eredienst die ze zelf kunnen aantrekken. De verbintenis om de wedde van de bedienaar van de eredienst ten laste te laten nemen door de federale overheid werd niet bezorgd aan de verschillende overheden.   

Financiën

•  De lokale geloofsgemeenschap heeft geen openstaande schulden bij de stad.
•  De stad neemt kennis van de financiële documenten die deel uit maken van het aanvraagdossier. De lokale geloofsgemeenschap ontvangt geen subsidies van de stad. De werking wordt volledig gedragen door de lokale gelovigen en is dus financieel leefbaar.
• De lokale geloofsgemeenschap verklaarde niet over een giftenregister te beschikken, omdat er geen giften zijn boven de 1.000,00 euro. Er is een engagement om dit bij erkenning systematisch en transparant te registreren.
• De meerjarenbegroting vermeldt een financieel tekort. Dit dient met de financierende overheid bekeken te worden. 

Veiligheid

• Er zijn geen overlastmeldingen geweest de afgelopen jaren.
• Het advies van de lokale politie wordt overgemaakt aan de Lokale Task Force van waaruit  de diverse adviezen worden bezorgd aan het FOD Justitie afdeling Veiligheid van de Staat.

Op basis van de beschikbare bestuurlijke adviezen van de dienst levensbeschouwingen, dienst financiën, bedrijfseenheid Maatschappelijke Veiligheid zijn er voor deze lokale geloofsgemeenschap onvoldoende elementen voor een positief advies van de stad. De stedelijke administratie zal elke significante wijziging in de beschikbare informatie met betrekking tot de criteria communiceren naar de hogere overheden.