De stad ontvangt regelmatig klachten over de wijze waarop kosten voor herstelling van de openbare ruimte na bouwwerkzaamheden worden aangerekend. In het huidige systeem worden deze kosten berekend op basis van de werkelijke uitgaven, wat leidt tot grote verschillen tussen gelijkaardige situaties. Zo betalen aanvragers in straten met natuursteenverharding aanzienlijk meer dan anderen, of lopen de kosten hoog op door bijkomende signalisatievereisten in drukke straten. Daarnaast worden herstellingen systematisch uitgevoerd met nieuw materiaal, waardoor aanvragers in de afrekening ook instaan voor de meerwaarde ten opzichte van de oorspronkelijke toestand.
Deze ongelijkheid zorgt voor onbegrip bij burgers en leidt geregeld tot administratieve discussies. Om hieraan tegemoet te komen, wordt voorgesteld om over te schakelen op een forfaitaire afrekening, waarbij de kosten op uniforme wijze per m² worden bepaald, ongeacht ligging of materiaal. Bij de bepaling van de eenheidsprijs wordt ook rekening gehouden met de meerwaarde door het gebruik van nieuw materiaal. Dit nieuwe systeem beoogt meer transparantie en duidelijkheid voor de burger, een kortere doorlooptijd en een administratief eenvoudiger afhandelingsproces.
Artikels 41, 162/2°, 170/§4 en 173 van de gecoördineerde Grondwet verlenen aan de gemeenten fiscale autonomie.
Art. 135, § 2, 1° van de Nieuwe Gemeentewet bepaalt dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het voorzien in een goede politie, met name over de zindelijkheid, de gezondheid, de veiligheid en de rust op openbare wegen en plaatsen, en alles wat verband houdt met een veilig en vlot verkeer op openbare wegen, straten, kaden en pleinen.
Artikel 40, § 3 van het Decreet Lokaal Bestuur bepaalt dat de gemeenteraad bevoegd is voor de gemeentelijke belastingen en retributies.
Artikel 41, 2° van het Decreet Lokaal Bestuur bepaalt dat de gemeenteraad bevoegd is voor het vaststellen van de reglementen anders dan die over personeelsaangelegenheden.
Artikel 41, 14° van het Decreet Lokaal Bestuur bepaalt dat de gemeenteraad bevoegd is voor het vaststellen van de gemeentebelastingen en het vaststellen van de machtiging tot het heffen van de retributies en de voorwaarden ervan, inclusief verminderingen en vrijstellingen. Deze bevoegdheid kan niet aan het college van burgemeester en schepenen toevertrouwd worden.
De stad Antwerpen investeert aanzienlijke middelen in de kwaliteit, uniformiteit en veiligheid van de openbare ruimte. Om dit kwaliteitsniveau te bewaken, acht de stad het noodzakelijk om duidelijke procedures vast te leggen voor het verhalen van schade die derden toebrengen aan deze publieke infrastructuur.
De basisafspraken uit het vorige reglement blijven behouden. Zo staat het reglement nooit toe staat dat de schade hersteld wordt door de gebruiker zelf of diens aannemer. Alleen zo kan de stad de kwaliteit en uniformiteit garanderen die ze voor haar publieke ruimte vooropstelt. Eventueel kan de stad een herstel uitstellen tot wanneer het volledige tracé wordt heraangelegd, zonder afbreuk te doen aan de aansprakelijkheid van de gebruiker.
het reglement koppelt de retributie niet aan de al dan niet afgeleverde bouw- of innemingsvergunning. Er wordt uitgegaan van feitelijk gebruik: de gebruiker is de persoon die het openbaar domein in gebruik neemt of dat laat doen.
Het reglement vertrekt van het principe dat degene die het openbaar domein in gebruik neemt – hetzij rechtstreeks, hetzij via een derde die in zijn opdracht werkt – verantwoordelijk is voor de schade die hij aanricht. Deze gebruiker is verplicht voorafgaand en na afloop van de werkzaamheden een plaatsbeschrijving op te maken. Op basis van de vastgestelde schade wordt een vergoeding aangerekend.
Om de procedure transparanter, efficiënter en gelijkwaardiger te maken voor alle betrokken partijen, voorziet het aangepaste reglement voortaan in een forfaitaire afrekening. Deze aanpak biedt volgende voordelen:
De forfaitaire vergoeding is een vooraf vastgestelde eenheidsprijs per m² beschadigd oppervlak en geldt ongeacht de concrete herstelkost in het betrokken dossier. Hiermee vermijdt de stad discussies over individuele facturen of plaatselijke omstandigheden die moeilijk objectief te vergelijken zijn.
De berekening van deze forfaitaire eenheidsprijs gebeurt op basis van objectieve parameters:
Het bijhorend retributiereglement legt de forfaitaire bedragen vast die de basis zijn van de afrekening. Voor het herstellen van de publieke ruimte van de stad na beschadiging wordt hiernavolgende forfaitaire eenheidsprijs aangerekend:
Werkzaamheden aan alle types verhardingen ( beton, natuursteen, asfalt, grasdals,...) inclusief alle boordstenen en afwateringselementen ( kolken, goten,… ) | 148,76 euro excl. btw per m² (informatief: 180,00 euro, incl. btw per m²) |
Werkzaamheden aan alle types halfverhardingen ( Dolomiet, porfier,.. ) en onverharde zones (teelaarde,…) | 99,17 euro excl. btw per m² (informatief: 120,00 euro, incl. btw ) per m²) |
De forfaitaire afrekening vormt de standaardmethode voor het bepalen van het bedrag van de retributie. In uitzonderlijke gevallen kan de stad evenwel afwijken van deze forfaitaire eenheidsprijs en overgaan tot een afrekening op basis van de werkelijke herstelkosten. Dit gebeurt wanneer:
In deze gevallen ontvangt de eigenaar, gebruiker of aanvrager een gemotiveerd voorstel tot betaling van een minnelijke schikking, waarin de werkelijke herstelkosten worden gespecificeerd op basis van uitgevoerde werken en bijhorende facturen.
De forfaitaire bedragen worden jaarlijks vastgesteld in een aanpassing van het retributiereglement op basis van een jaarlijkse nacalculatie van eindstaten van gelijkaardige werkzaamheden die zijn uitgevoerd met het raamcontract voor werken. Bij het bepalen van de eenheidsprijzen wordt tevens een minwaarde voor het vervangen van oude materialen door nieuwe materialen opgenomen.
Er is gekozen voor 1 algemeen tarief voor alle werken, onafhankelijk van het materiaal en ligging.
Werken die niet onder bovenstaande categorieën vallen (bijvoorbeeld grachten, constructies, rioleringen,…) worden aan de werkelijke kosten aangerekend.
De gemeenteraad heft het reglement herstelling openbare ruimte, zoals beslist op de gemeenteraad van 1 december 2017 (jaarnummer 821) op, met ingang van 1 juli 2025.
De gemeenteraad keurt het reglement werkzaamheden voor derden aan de openbare ruimte goed, met ingang van 1 juli 2025.
De gemeenteraad keurt het retributiereglement forfaitaire aanrekening werkzaamheden voor derden aan de openbare ruimte, met looptijd van 1 juli 2025 tot en met 31 december 2025 goed.
De gemeenteraad keurt de opheffing goed van het reglement ‘herstelling openbare ruimte na inname of werkzaamheden’, zoals goedgekeurd door de gemeenteraad van Borsbeek 25 november 2024, met ingang van 1 juli 2025.
De gemeenteraad keurt de opheffing goed van het retributiereglement ‘retributie voor het uitvoeren van werken voor derden op het openbaar domein en de financiële waarborg als voorwaarde bij de omgevingsvergunning of stedenbouwkundige vergunning’, zoals goedgekeurd door de gemeenteraad van Borsbeek 16 december 2019, met ingang van 1 juli 2025.